March 8, 2024

در نشست اخیر کمیسیون نظارت بر تخطی رسانه‌ها که به ریاست ملا خیرالله خیرخواه، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان برگزار شد، اعلامیه‌ای مبنی بر ایجاد صندوقی جهت همکاری با خبرنگاران منتشر گردید. این ابتکار عمل که به ظاهر با هدف حمایت از خبرنگاران اعلام شده، در بستری از محدودیت‌های افزایش‌یافته بر رسانه‌ها و به‌ویژه خبرنگاران زن، موجب ایجاد نگرانی‌هایی در میان جامعه رسانه‌ای و فعالان حقوق بشر شده است. علی‌رغم ادعاهای مقامات مبنی بر ارائه سهولت‌ها و حل مشکلات موجود برای رسانه‌ها، گزارش‌های متعددی از سانسور پیش از انتشار و اعمال محدودیت‌های جدی بر کارمندان زن رسانه‌ها، به خصوص در دسترسی به اطلاعات و پوشش خبری، حکایت دارند. این محدودیت‌ها، نگرانی‌های عمیقی را درباره آزادی بیان و استقلال رسانه‌ها در افغانستان برانگیخته است. وزیر اطلاعات و فرهنگ طالبان در این نشست، ضمن اعلام این تصمیم، از رسانه‌ها خواست تا فعالیت‌های خود را مطابق با ارزش‌های اسلامی و ملی ادامه دهند. این درخواست‌ها، در حالی مطرح می‌شود که تعریف این ارزش‌ها و چگونگی اجرای آنها در حوزه رسانه‌ای، همچنان مبهم و چالش‌برانگیز باقی مانده است. این اقدامات و تصمیمات، در حالی که قصد دارند نشان‌دهنده حمایت طالبان از جامعه رسانه‌ای باشند، بیشتر به عنوان وسیله‌ای برای اعمال نفوذ و کنترل بیشتر بر رسانه‌ها تلقی می‌شوند. جامعه جهانی و نهادهای حقوق بشری، نسبت به این تحولات ابراز نگرانی کرده و خواستار شفافیت، آزادی بیان و حمایت واقعی از رسانه‌ها، بدون قید و شرط شده‌اند.

در روز جهانی زن، هیات معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) با انتشار خبرنامه‌ای، از طالبان خواست تا محدودیت‌های اعمال شده بر زنان در این کشور را لغو کند. رزا اوتونبایوا، رییس یوناما، در این خبرنامه تأکید کرده است که محدودیت‌های موجود بر زنان نه تنها حقوق انسانی آن‌ها را نقض می‌کند، بلکه به عنوان مانعی جدی در مسیر دستیابی به صلح پایدار در افغانستان عمل می‌کند. این اقدام یوناما بیانگر نگرانی‌های جهانی در مورد وضعیت حقوق زنان در افغانستان و اهمیت احترام به حقوق بشر به عنوان بخشی اساسی از فرایند صلح و بازسازی است.

به نقل از منابع خبری روسیه، سرویس امنیت فدرال آن کشور (FSB) یک حمله «تروریستی» داعش خراسان در مسکو را خنثی کرده است. ‏خبرگزاری دولتی تاس روسیه گزارش داده است که داعش خراسان «شاخه افغانستان» این حمله را طراحی و قصد داشته تا بر یک کنیسه متعلق به یهودیان در مسکو، انجام دهد. داعش خراسان، تا به حال در این باره، چیزی نگفته است.

در گزارشی جدید از انستیتوت جورج تاون بر مبنای یافته‌های تحقیقی، افغانستان به عنوان ناامن‌ترین کشور کره زمین برای زنان شناخته شد. این مطالعه که ۱۷۷ کشور را بررسی کرده، افغانستان را در میان آنها، بر اساس 17 شاخص مرتبط با صلح، امنیت و همچنین عدالت و همه‌شمولی برای زنان، در پایین‌ترین رده قرار داده است. گزارش هشدار می‌دهد که افغانستان و یمن در سال ۲۰۲۳ شاهد عقب‌گرد گسترده‌ای در بخش حقوق زنان بوده‌اند، در حالی که کشورهایی چون دنمارک، سوئیس، و سوئدن به عنوان امن‌ترین مکان‌ها برای زنان در صدر این فهرست قرار گرفته‌اند. این یافته‌ها نشان‌دهنده نیاز فوری به اقدامات جهانی برای بهبود وضعیت زنان در افغانستان است.

در روز جهانی همبستگی زنان (۸مارچ)، جهان یک بار دیگر شاهد این حقیقت تلخ است که نبرد برای برابری جنسیتی، حقوق برابر و دسترسی عادلانه به خدمات، هنوز هم برای بسیاری از زنان جهان، به خصوص زنان افغان، یک رویای دست نیافتنی باقی مانده است. در افغانستان، پس از خروج آشفته نیروهای بین‌المللی و سقوط نظام جمهوری، زنانی که سال‌ها مبارزه کرده و تلاش نموده بودند تا جایگاه خود را در قوانین، نهادهای ملی و در سطوح مختلف حکومتی تثبیت کنند، ناگهان خود را با بازگشت حکومت طالبان و از دست دادن تمامی دستاوردهای خود مواجه دیدند. این وضعیت نه تنها یک گام به عقب برای زنان افغان، بلکه برای تمامی جامعه بشریت محسوب می‌شود. اقدامات زنان افغانستان که با شجاعت و پایداری در برابر سرکوب و خشونت ایستادگی کرده و به خیابان‌ها ریختند، زندانی و شکنجه شدند و حتی جان خود را از دست دادند، نه تنها برای دفاع از حقوق خود بلکه برای جلب توجه جهانیان به وضعیت افغانستان بوده و است. این زنان، نمادی از مقاومت و پایداری هستند و به جهان یادآوری می‌کنند که هنوز هم نبردی ناتمام برای دستیابی به عدالت و برابری وجود دارد. هیچ کسی نمی تواند نقش زنان افغان را در توسعه‌ی اجتماعی و سیاسی افغانستان در دو دهه نظام جمهوری انکار کند . زنان در عرصه‌های مختلفی از جمله: آموزش، بهداشت و نهادهای مدنی، نقش‌های کلیدی ایفا کرده‌اند. آنها توانستند از طریق تلاش‌های خود، برخی از موانع اجتماعی و فرهنگی را که بر سر راه پیشرفت‌شان قرار داشت، از بین ببرند. آنها نه تنها برای حقوق خود بلکه برای حقوق کل جامعه‌ی افغانستان مبارزه کردند. استقامت زنان افغان نه تنها در مقابله با محدودیت‌های طالبان بلکه همچنین در تلاش برای حفظ و گسترش دستاوردهایی که طی دو دهه‌ی گذشته به دست آورده‌اند، آشکار می‌شود. آن‌ها از طریق راه‌اندازی کمپین‌های آگاهی‌رسانی، تشکیل گروه‌های مدافع حقوق زنان و استفاده از رسانه‌های اجتماعی برای انتقال پیام‌های خود به جامعه‌ی جهانی، نشان داده‌اند. زنان افغان به دنبال آن هستند که صدایشان شنیده شود و برای دستیابی حقوقی که بی هر قید و شرطی به آن‌ها تعلق دارد، مبارزه کنند. زنان افغان در میدان نبرد حقوق و عدالت، نمونه‌ای از شجاعت، استقامت، و مبارزه‌ی بی‌پایان برای دستیابی به جایگاهی عادلانه در جامعه هستند. تلاش‌های آن‌ها باید الهام‌بخش جوامع سراسر جهان باشد و پیامی قوی به کلیه طرف‌های ذی‌ربط ارسال کند که زمان آن فرا رسیده است تا به مبارزه‌ی زنان افغان توجه کنند و از آن‌ها حمایت کنند. حمایت جهانی برای زنان افغان باید فراتر از لفاظی‌ها و قول‌های دیپلماتیک باشد. این حمایت باید شامل اقدامات ملموس، پایدار، و هدفمند برای اطمینان از دسترسی زنان به آموزش، بهداشت، فرصت‌های شغلی و مشارکت در تصمیم‌گیری‌های سیاسی و اجتماعی باشد. جامعه‌ی جهانی باید به زنان افغان اطمینان دهد که آن‌ها تنها نیستند و مبارزه‌ی آن‌ها برای برابری و عدالت، مبارزه‌ای مشترک است. ملت های جهان به ویژه زنان تحت ستم حکومت های ایدئولوژیک باید به این درک مشترک برسند که مبارزه‌ی زنان افغان برای برابری و عدالت، تنها یک مسئله‌ی داخلی افغانستان نیست؛ بلکه این مبارزه ادامه مبارزات زنان سراسر جهان است که از گذشته تا اکنون ادامه داشته و نیازمند توجه و اقدام جهانی است. این مبارزه پیام‌های مهمی را برای جامعه‌ی جهانی، از جمله طالبان و دولت‌های دیگر، ارسال می‌کند. اولاً، زنان افغان نشان داده‌اند که آن‌ها بخشی جدانشدنی از توسعه‌ی جامعه هستند و حذف آن‌ها از عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی برعلاوه لگدمال کردن ارزش های قبول شده ی جهانی، به ضرر تمام جامعه نیز خواهد بود. ثانیاً، جهان باید بیش از پیش برای حمایت از حقوق زنان و دختران در افغانستان که در معرض خطر قرار گرفته اند، متحد شود. سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌های جهان نقش حیاتی در حمایت از مبارزه‌ی زنان افغان دارند. آن‌ها می‌توانند از طریق فراهم آوردن کمک‌های مالی و حقوقی، اعمال فشار بر طالبان برای رعایت حقوق بشر و ایجاد فرصت‌های آموزشی و شغلی برای زنان و دختران، به این مبارزه کمک کنند. همچنین، مهم است که جامعه‌ی جهانی از راه های مختلف از جمله ابزارهای دیپلماتیک، بر طالبان فشار آورد تا از حقوق زنان حمایت کنند. این تلاش‌ها نباید تنها به دفاع از حقوق زنان محدود شود، بلکه باید به عنوان بخشی از یک مبارزه‌ی جهانی برای حقوق بشر، عدالت اجتماعی و برابری در نظر گرفته شود. هیچ تردید نیست که این مبارزه نفسگیر روزی به موفقیت می رسد و زنان افغان با استفاده از شجاعت و خلاقیت خود، مسیری را برای آینده‌ای روشن‌تر هموار می‌کنند، جایی که حقوق همه‌ی افراد بدون توجه به جنسیت، نژاد و مذهب، محترم شمرده شود. مدیر مسئول خبرگزاری دیده بان افغانستان