May 8, 2025

 عباس عراقچی،  وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز پنجشنبه ۱۸ ثور در جریان سفری رسمی به هند، با سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. این دیدار در شرایطی صورت گرفت که فضای سیاسی جنوب آسیا تحت‌ تأثیر تنش‌های رو به افزایش میان هند و پاکستان قرار دارد. عراقچی در این سفر هدف اصلی خود را شرکت در نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و هند عنوان کرد و تأکید نمود که این برنامه از مدت‌ها پیش هماهنگ شده و ارتباطی مستقیم با تحولات اخیر منطقه‌ای ندارد. با این حال، وی گفت که مشورت‌های دوجانبه تهران و دهلی‌نو همواره ادامه داشته و در شرایط کنونی، به‌دلیل حساسیت‌های ژئوپولیتیکی، ابعاد جدی‌تری یافته است.  وزیر امور خارجه ایران همچنین با اشاره به تحولات اخیر در مناسبات هند و پاکستان، بر لزوم خویشتنداری و جلوگیری از تشدید درگیری تأکید کرد. او خاطرنشان کرد: «ایران آماده است در راستای کاهش تنش‌ها و کمک به گفت‌وگوی مستقیم میان دو طرف، ایفای نقش کند.» این در حالی است که تنها یک روز پیش از این دیدار، پاکستان از سرنگونی چند هواپیمای هندی به‌عنوان واکنشی به نقض حریم هوایی خود خبر داده بود. با وجود این، تبادل آتش در مناطق مرزی دو کشور همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها درباره گسترش دامنه درگیری‌ها افزایش یافته است. سفر عراقچی به دهلی‌نو، در امتداد تلاش‌های اخیر جمهوری اسلامی برای ایفای نقش فعال‌تر در معادلات امنیتی منطقه‌ای ارزیابی می‌شود؛ به‌ویژه پس از آنکه وی در جریان سفر ه خود به اسلام‌آباد نیز پیشنهاد میانجی‌گری میان دو کشور همسایه را مطرح کرده بود. ندیم احمدی

 یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز پنجشنبه ۱۸ ثور در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی “ایکس” اعلام کرد که اسرائیل باید هم‌اکنون و در آینده بتواند به‌تنهایی از خود در برابر هرگونه تهدید دفاع کند. کاتز با هشدار به جمهوری اسلامی ایران گفت: «محور شرارت فروپاشیده است و ما همان‌گونه که با حزب‌الله در بیروت، حماس در غزه، بشار اسد در دمشق و حوثی‌ها در یمن برخورد کردیم، با شما در تهران نیز برخورد خواهیم کرد.» وی با تأکید بر ادامه حمایت ایران از حوثی‌ها، هشدار داد: «اگر حملات حوثی‌ها به سمت اسرائیل ادامه یابد، با پاسخ سختی از سوی ما مواجه خواهند شد.» او ایران را به تأمین مالی، تسلیحاتی و عملیاتی این گروه متهم کرده و جمهوری اسلامی را مسئول مستقیم اقدامات حوثی‌ها دانست. وزیر دفاع اسرائیل همچنین تصریح کرد: «ما به هیچ‌کس اجازه نخواهیم داد به اسرائیل آسیب برساند. هرکس علیه ما اقدام کند، پاسخ شدیدی دریافت خواهد کرد.» این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تنش‌های منطقه‌ای در هفته‌های اخیر بار دیگر افزایش یافته و تحلیل‌گران از احتمال گسترش درگیری‌های نیابتی میان ایران و اسرائیل در جبهه‌های مختلف هشدار داده‌اند. ندیم احمدی

در ادامه تنش‌های فزاینده میان هند و پاکستان، ارتش هند از تبادل آتش با نیروهای پاکستانی در امتداد خط کنترل در منطقه مورد مناقشه کشمیر خبر داده است. به گزارش منابع رسمی، در این درگیری‌ها که از سلاح‌های سبک و توپخانه استفاده شده، دو طرف یکدیگر را به نقض آتش‌بس متهم کرده‌اند. این حادثه تنها یک روز پس از وقوع شدیدترین ناآرامی‌های دو دهه اخیر میان دو کشور روی داده و نگرانی‌ها درباره ورود مجدد هند و پاکستان به یک چرخه خشونت‌آمیز و ناپایدار را افزایش داده است. کارشناسان سیاسی بر این باورند که ادامه این وضعیت می‌تواند پیامدهایی فراتر از مرزهای دو کشور در پی داشته و ثبات منطقه‌ای را با چالش مواجه کند.  جامعه بین‌المللی همچنان خواستار خویشتنداری طرفین و بازگشت به میز مذاکره است.

هم‌زمان با اعلام ارتش پاکستان مبنی بر سرنگونی ۱۲ فروند پهپاد متعلق به هند در حریم هوایی این کشور، شماری از فرودگاه‌های پاکستان به دلایل امنیتی به‌طور موقت تعطیل شدند. این وضعیت باعث تغییر مسیر یا بازگشت تعدادی از پروازهای ورودی به مبدا شد. بر پایه اطلاعات پروازی ثبت‌شده در سامانه فلایت‌رادار۲۴، چندین پرواز تجاری که صبح روز پنج‌شنبه، ۱۸ ثور، از شهرهای دوحه، مسقط و دبی به سمت فرودگاه‌های کراچی، لاهور و اسلام‌آباد در حرکت بودند، پس از ورود به حریم هوایی پاکستان موفق به فرود نشدند و ناگزیر به مبدا بازگشتند. داده‌های پروازی نشان می‌دهد برخی از این هواپیماها برای مدتی در آسمان پاکستان به پرواز دایره‌ای ادامه داده‌اند؛ اقدامی که به نظر می‌رسد در جهت بررسی وضعیت فرودگاه مقصد و کسب مجوز فرود صورت گرفته است. از جمله این پروازها، پرواز شماره ۶۳۲ شرکت هواپیمایی قطر بود که از فرودگاه بین‌المللی حمد در دوحه به مقصد اسلام‌آباد پرواز کرده بود، اما پس از دو بار چرخش در آسمان ایالت بلوچستان، به سمت فرودگاه مبدا بازگشت. در پی تنش‌های امنیتی اخیرمیان هند و پاکستان ، اختلال در برنامه پروازهای بین‌المللی به پاکستان همچنان ادامه دارد و تاکنون اطلاعات رسمی درباره زمان بازگشایی کامل فرودگاه‌ها منتشر نشده است ندیم احمدی

عطا محمد نور، والی پیشین ولایت بلخ واز سران حزب جمعیت اسلامی افغانستان در واکنش به حملات اخیر هند به مناطقی در خاک پاکستان، این کشور را متهم کرد که «رویکرد رژیم اسرائیل» را در پیش گرفته است. این شخصیت سیاسی مخالف طالبان با هشدار به هند اظهار داشت که «پاکستان، غزه‌ی بی‌دفاع نیست، بلکه یکی از قدرت‌های نظامی و هسته‌ای برجسته‌ی منطقه به شمار می‌رود.» با این حال، نور ابراز امیدواری کرد که تنش‌های جاری میان هند و پاکستان با درایت و خویشتن‌داری دو طرف فروکش کرده و از طریق دیپلماسی حل‌وفصل شود. وی افزود که سران دو کشور سرانجام راهی برای مدیریت بحران خواهند یافت. آقای نور  که در حال حاضر در تبعید به سر می‌برد، همچنین خواهان بازنگری اساسی در سیاست‌های گذشته‌ی پاکستان در قبال افغانستان شد و تأکید کرد که اسلام‌آباد باید تغییراتی بنیادین در رویکردهای ناکام پیشین خود ایجاد کند. اظهارات وی  در حمایت از پاکستان در برابر هند در شرایطی مطرح می‌شود که روابط میان اسلام‌آباد و طالبان طی نزدیک به چهار سال گذشته به شدت تیره شده است. پاکستان که زمانی حامی اصلی طالبان به شمار می‌رفت، اکنون نسبت به عملکرد این گروه در زمینه‌ی مهار طالبان پاکستانی و دیگر گروه‌های مسلح مخالف، ناامید شده است. به نظر می‌رسد تمجید آقای نور از توان دفاعی پاکستان و قیاس سیاست‌های هند با رفتارهای اسرائیل در حالی که دهلی پیش‌تر از حامیان جدی دولت پیشین افغانستان بود  تلاشی باشد برای جلب حمایت مقامات پاکستانی از گروه‌های مخالف طالبان. در حالی‌که پاکستان تاکنون موضع روشنی در قبال نیروهای ضد طالبان اتخاذ نکرده است، با وجود حمایت دیرینه‌اش از این گروه، روابط خود را با مخالفان نیز حفظ کرده و با آنان در تماس است. برخی تحلیلگران بر این باورند که اسلام‌آباد ممکن است در آینده برای اعمال فشار بر طالبان افغان از گروه‌های مخالف به‌عنوان ابزار فشار بهره گیرد. از سوی دیگر، هند که پس از تسلط مجدد طالبان بر کابل تلاش کرده روابط خود را با این گروه بهبود بخشد، در گذشته  به ویژه در دهه هفتاد خورشیدی  از نیروهای مسلح ضد طالبان پشتیبانی می‌کرد. دهلی همواره کوشیده است با دولت‌های حاکم بر افغانستان روابطی فعال و مؤثر برقرار کند. رویکرد جدید عطا محمد نور نسبت به پاکستان را می‌توان تلاشی راهبردی برای بازسازی پیوندهای منطقه‌ای ارزیابی کرد؛ پیوندهایی که در سال‌های اخیر با تحولات داخلی افغانستان و تغییر ساختار قدرت در کابل دچار گسست شده‌اند. این چرخش سیاسی، اگرچه در ظاهر به‌نفع تقویت موضع مخالفان طالبان تعبیر می‌شود، اما در باطن حامل پیام‌هایی به بازیگران منطقه‌ای است؛ از جمله تأکیدی تلویحی بر نقش بالقوه‌ی پاکستان در مهندسی آینده‌ی سیاسی افغانستان. در عین حال، سکوت نسبی اسلام‌آباد در قبال گروه‌های مخالف طالبان را نباید تنها نشانه‌ی بی‌طرفی دانست. برخی ناظران بر این باورند که پاکستان، با درک پیچیدگی تحولات افغانستان، در حال حاضر در پی حفظ توازن میان منافع بلندمدت خود و روابطش با طالبان است. از این‌رو، هرگونه حمایت آشکار از مخالفان می‌تواند به ایجاد اصطکاک میان دو طرف بینجامد؛ هرچند این احتمال نیز وجود دارد که در آینده، در پاسخ به سرسختی طالبان یا برای مدیریت بحران طالبان پاکستانی، اسلام‌آباد دست به حمایت محدود و هدفمند از برخی گروه‌های اپوزیسیون بزند. از سوی دیگر، تحرکات اخیر هند نیز نشان می‌دهد که دهلی همچنان به‌دنبال ایفای نقش فعال در معادلات افغانستان است. هرچند حمایت سنتی این کشور از نیروهای ضدطالبان در گذشته برگرفته از رویکرد امنیتی و منافع منطقه‌ای‌اش بود، اما در فضای جدید، هند تلاش دارد از طریق تعامل با طالبان، نفوذ خود را در کابل حفظ کرده و از قدرت‌گیری بیش‌ازحد چین و پاکستان در افغانستان جلوگیری کند. به‌طور کلی، افغانستان امروز به میدان رقابت خاموش و پیچیده‌ای میان قدرت‌های منطقه‌ای تبدیل شده است؛ جایی که ائتلاف‌های سنتی بازتعریف می‌شوند و گروه‌های سیاسی در تبعید، مانند عطا محمد نور، در تلاش‌اند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای، جایگاه خود را در معادلات نوظهور تثبیت کنند.

ارتش پاکستان اعلام کرد که سامانه‌های پدافند هوایی این کشور موفق شده‌اند ۱۲ فروند پهپاد متعلق به هند را که در آسمان چندین شهر پاکستان پرواز می‌کردند، سرنگون کنند. احمد شریف چودری سخنگوی ارتش پاکستان ، اظهار داشت که هند در جریان عملیاتی هماهنگ، مجموعاً ۱۳ پهپاد را به‌کار گرفته است. به گفته او، یکی از این پهپادها به هدفی در حوالی شهر لاهور برخورد کرده که در نتیجه‌ی آن، چهار نظامی پاکستانی مجروح شده‌اند. وی همچنین گزارش داد که در منطقه میانو از ایالت سند، حملات پهپادی هند منجر به کشته شدن یک شهروند غیرنظامی و زخمی شدن فردی دیگر شده است. به گفته مقام‌های نظامی پاکستان، پهپادهای مورد اشاره عمدتاً در مناطق ایالت پنجاب و کشمیر پاکستان شناسایی و توسط پدافند هوایی سرنگون شده‌اند.