فصیح‌الدین فطرت، لوی درستیز طالبان، در نشستی در کابل با اشاره به پنجمین دور «روند ویانا» که با حضور ۹۰ تن از سیاستمداران ، فعالان مدنی و زنان مخالف طالبان در اتریش برگزار شد، گفت که چیزی به نام «افغانستان پسا‌طالبان» وجود نخواهد داشت. او این نشست‌ها را تلاشی برای «تشویش اذهان مردم» دانست.
وی همچنین اختلافات درونی طالبان را رد کرده و ادعا کرد که چنین مسائلی ساخته و پرداخته «دشمنان افغانستان» است. به گفته او، مطرح کردن موضوعاتی مانند اختلافات میان رهبران طالبان، نارضایتی میان نیروهای طالبان و تعصبات قومی، بخشی از جنگ روانی مخالفان طالبان است.
با گذشت بیش از سه سال از تسلط طالبان بر افغانستان، حاکمیت آنها همچنان با چالش‌های متعددی روبه‌رو است. در حالی که حکومت طالبان تاکنون توسط هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده، اختلافات درونی میان رهبران اآنها نیز به موضوعی بحث‌برانگیز تبدیل شده است. این در حالی است که طالبان همواره تلاش کرده‌اند تا این اختلافات را انکار کنند و تصویری یکپارچه از حاکمیت خود ارائه دهند.
با این حال و با وجود تکذیب‌های مکرر طالبان، گزارش‌های متعددی از وجود شکاف‌های عمیق در میان رهبران طالبان منتشر شده است. برخی از این اختلافات به مسائل ایدئولوژیک، برخی به توزیع قدرت و منابع، و برخی دیگر به نحوه تعامل با جامعه جهانی مربوط می‌شود.
از یک‌سو، جناح‌هایی در درون طالبان هستند که به دنبال تعامل با جامعه بین‌المللی و کاهش محدودیت‌ها، به‌ویژه در مورد حقوق زنان، هستند تا زمینه‌ای برای به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان فراهم شود. در مقابل، جناح دیگر به رهبری هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، مخالف هرگونه تغییر در سیاست‌های سخت‌گیرانه طالبان است.
همچنین یکی از نشانه‌های این اختلافات، کاهش نقش برخی از چهره‌های شناخته‌شده طالبان مانند سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله، و ملا یعقوب، وزیر دفاع، در تصمیم‌گیری‌های کلان حکومتی است. این دو، که به جناح نسبتاً عمل‌گراتر طالبان تعلق دارند، در چندین مورد مواضعی متفاوت از رهبر این طالبان اتخاذ کرده‌اند.
بنا براین یکی از مشکلات اساسی طالبان، عدم به رسمیت شناخته شدن حکومت‌شان از سوی هیچ کشوری است. با وجود تلاش‌های دیپلماتیک برای کسب مشروعیت بین‌المللی، جامعه جهانی تاکنون به دلیل مسائل مربوط به حقوق بشر، به‌ویژه محدودیت‌های شدید بر زنان و اقلیت‌ها، از به رسمیت شناختن حکومت طالبان خودداری کرده است.
از سوی دیگر، نشست‌هایی مانند «روند ویانا» نشان می‌دهند که اپوزیسیون طالبان، هرچند پراکنده و بدون یک رهبری واحد، همچنان فعال است و در تلاش برای ایجاد یک نقشه راه برای آینده افغانستان است. حضور چهره‌های مختلف سیاسی، نظامی و مدنی در این نشست‌ها نشان می‌دهد که مخالفت با طالبان نه‌تنها در سطح بین‌المللی بلکه در داخل افغانستان نیز همچنان پابرجاست.
با این حال ، اگرچه طالبان سعی دارند تصویر یک حکومت باثبات و یکپارچه را ارائه دهند، اما واقعیت‌های موجود نشان می‌دهند که هم در داخل و هم در سطح بین‌المللی با چالش‌های جدی مواجه‌اند. آینده افغانستان همچنان نامشخص است و سرنوشت این کشور به تصمیمات و تغییرات احتمالی در رویکرد طالبان بستگی دارد.
جواد رسولی
