نشست مشترک رهبران اتحادیه اروپا و پنج کشور آسیای مرکزی در سمرقند ازبیکستان در تاریخ ۱۵ حمل ۱۴۰۳ با هدف تقویت همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی میان اتحادیه اروپا و کشورهای آسیای مرکزی (قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبیکستان) برگزار شد. این نشست، علاوه بر ابراز نگرانی‌های مشترک درباره وضعیت انسانی و سیاسی افغانستان، بر تشکیل حکومتی فراگیر و برقراری حقوق بشر و آزادی‌های اساسی تأکید داشت.
در بیانیه مشترک این نشست، تأکید شد که تشکیل حکومتی فراگیر در افغانستان باید به‌گونه‌ای باشد که حقوق بشر و آزادی‌های اساسی تمام شهروندان، به‌ویژه زنان، دختران، و اقلیت‌های قومی و مذهبی، به‌طور کامل تضمین شود. این امر شامل دسترسی برابر زنان و دختران به آموزش و مشارکت در زندگی اجتماعی و اقتصادی است. شرکت‌کنندگان در نشست از سیاست‌های جاری طالبان، به‌ویژه ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از مقطع ابتدایی و محدودیت‌های اعمال‌شده بر مشارکت زنان در عرصه‌های عمومی و اجتماعی، به‌طور ضمنی انتقاد کردند. آنها بر لزوم احترام به حقوق زنان و دختران و دستیابی آنها به آموزش مطابق با معیارهای بین‌المللی تأکید ورزیدند.
این نشست همچنین بر لزوم ایجاد افغانستانی باثبات و آرام که در آن روابط صلح‌آمیز با همسایگان برقرار باشد و به تعهدات بین‌المللی خود پایبند بماند، تأکید داشت. این بیانیه نشان‌دهنده تمایل کشورهای حاضر به همکاری در جهت ایجاد ثبات و امنیت منطقه‌ای و رعایت حقوق بشر در افغانستان بود.
در ادامه، نگرانی‌های عمیق نسبت به وضعیت انسانی در افغانستان ابراز شد. شرکت‌کنندگان به ویژه بر اهمیت تداوم و گسترش کمک‌های بشردوستانه برای پشتیبانی از مردم افغانستان تأکید کردند، به‌ویژه در شرایطی که بحران‌های انسانی در این کشور با چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای روبه‌رو است.
این نشست، که با حضور رهبران کشورهای آسیای مرکزی و هیأتی از اتحادیه اروپا به رهبری اورزولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، و آنتونیو کاستا، نماینده شورای اروپا برگزار شد، نشان‌دهنده هم‌گرایی در تلاش‌های دیپلماتیک برای جلب توجه به بحران افغانستان و توسعه روابط میان اتحادیه اروپا و کشورهای آسیای مرکزی در زمینه‌های مختلف بود. هدف اصلی این نشست نه تنها تقویت همکاری‌های منطقه‌ای، بلکه پاسخ به بحران‌های انسانی و سیاسی افغانستان و ایجاد فشار بر طالبان برای بهبود وضعیت حقوق بشری در کشور بود.
در مجموع، این نشست بازتاب‌دهنده عزم بین‌المللی برای ایجاد تغییرات مثبت در افغانستان است و کشورهای شرکت‌کننده به‌ویژه بر لزوم تشکیل حکومتی فراگیر و احترام به حقوق بشر در این کشور تأکید دارند تا شرایط بهتری برای مردم افغانستان و ثبات منطقه‌ای فراهم آید.
جواد رسولی
