پس از انتشار ویدئویی از برخورد خشونت‌آمیز پولیس ایران با سید مهدی، نوجوان افغان، کارزاری با عنوان «پایت را از گلویم بردار» در شبکه‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است. این کارزار با هدف انتقاد از برخورد غیرانسانی و غیرقانونی پولیس ایران با مهاجران افغان، به سرعت در فضای مجازی گسترش یافته است.
سید مهدی، که به گفته نزدیکانش با مشکل ناشنوایی نیز مواجه است، روز دوشنبه (۱۵ اسد) هنگامی که قرار بود به‌عنوان بخشی از اقدامات اخراج مهاجران به افغانستان بازگردانده شود، مورد ضرب و شتم و شکنجه قرار گرفت. ویدئوی منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که یک نیروی پولیس ایران سید مهدی را به زمین خوابانده و با زانویش بر گلوی او فشار می‌آورد، به‌گونه‌ای که او با مشکل قادر به نفس کشیدن است.
نزدیکان سید مهدی با انتشار این ویدئو، وضعیت او را بحرانی و در حالت «شوک» توصیف کرده‌اند. این رویداد موجب واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و میان مقامات افغان شده است.
محمد حنیف اتمر، وزیر خارجه پیشین افغانستان، در واکنش به این حادثه خواستار پی‌گرد قانونی عاملان این عمل توسط دولت ایران شده و تأکید کرده است که انتظار می‌رود جمهوری اسلامی ایران این وضعیت را بررسی کرده و اقدامات لازم را برای محافظت از مهاجران اتخاذ کند.
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل، نیز این اقدام را غیرانسانی و غیراسلامی دانسته و به شدت محکوم کرده است. او همچنین بر لزوم اصلاح برخوردها و رعایت حقوق بشر تأکید کرده است.
پروفسور ناصر جعفری، استاد حقوق بشر در دانشگاه تهران، در واکنش به این حادثه گفت: «تصاویری که از شکنجه سید مهدی منتشر شده، تنها گوشه‌ای از ظلم‌های گسترده‌ای است که بر مهاجران افغان در ایران روا می‌شود. این نوع رفتارها نه تنها خلاف قوانین بین‌المللی حقوق بشر است، بلکه نشان‌دهنده یک بحران انسانی است که نیاز به توجه فوری دارد. لازم است که نهادهای بین‌المللی و دولت ایران اقدامات عاجل و مؤثری برای جلوگیری از چنین خشونت‌هایی انجام دهند.»
دکتر سارا احمدی، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه مشهد، افزود: «ما شاهد یک بحران انسانی هستیم که نیاز به واکنش جدی و فوری دارد. کارزار «پایت را از گلویم بردار» نمادی از اعتراض علیه این نوع خشونت‌ها است. نیاز است که دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی برای اصلاح وضعیت و حفاظت از حقوق پناهجویان اقدام کنند. آموزش و آگاهی‌رسانی نیز برای تغییر نگرش عمومی و کاهش تبعیض‌ها ضروری است.»
ایمان رحیمی، دانشجوی حقوق بشر در دانشگاه علامه طباطبایی، تصریح کرد: «این حادثه نشان‌دهنده وضعیت نابسامان حقوق بشر در ایران و سایر کشورهای میزبان پناهجویان است. ما به عنوان نسل جوان باید صدای آسیب‌دیدگان باشیم و از کارزارهایی چون «پایت را از گلویم بردار» حمایت کنیم تا فشار بین‌المللی بر روی دولت‌ها برای احترام به حقوق بشر افزایش یابد.»
فریبا ملکوتی، فعال حقوق بشر و مدیر پروژه در سازمان بین‌المللی دیده‌بان حقوق بشر، اظهار داشت: «تصاویر و گزارش‌ها از شکنجه سید مهدی، تنها نمونه‌ای از رفتارهای غیرانسانی است که مهاجران افغان در ایران با آن روبرو هستند. سازمان‌های حقوق بشری و نهادهای بین‌المللی باید به طور جدی و فوری به این موضوع ورود کرده و خواستار تغییرات بنیادی در سیاست‌های مربوط به پناهجویان شوند.»
سید محمد نوری، مدیر اجرایی بنیاد حقوق بشر در لندن، اضافه کرد: «ما به شدت نگران وضعیت پناهجویان افغان در ایران هستیم و کارزار «پایت را از گلویم بردار» را به عنوان یک گام مهم در جلب توجه به این بحران می‌دانیم. جامعه بین‌المللی باید به مسئولیت خود عمل کند و فشارهای لازم را برای اصلاح رفتارهای نادرست و نقض حقوق بشر بر دولت ایران وارد آورد.»
نهادهای بین‌المللی نیز به این وضعیت واکنش نشان داده‌اند. کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهجویان (UNHCR) اعلام کرده است: «ما به شدت نگران گزارش‌ها و تصاویری از رفتارهای خشونت‌آمیز علیه پناهجویان افغان در ایران هستیم. ما از دولت ایران می‌خواهیم که به قوانین بین‌المللی حقوق بشر احترام بگذارد و اقدامات فوری برای محافظت از حقوق پناهجویان اتخاذ کند.»
سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) نیز تصریح کرده است: «این نوع رفتارها نه تنها نقض حقوق بشر است بلکه به بحران‌های انسانی دامن می‌زند. ما از جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که برای حمایت از پناهجویان و بهبود وضعیت آنان اقدام کند و دولت‌های میزبان را به رعایت استانداردهای بین‌المللی تشویق نماید.»
در ماه‌های اخیر، ایران روند اخراج اجباری مهاجران افغان را تشدید کرده است. سازمان‌های حقوق بشری مانند کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهجویان و سازمان بین‌المللی مهاجرت بارها از کشورهای همسایه افغانستان خواسته‌اند که به قوانین بین‌المللی و حقوق بشر احترام بگذارند و از اخراج اجباری مهاجران دست بردارند. با این حال، تغییر قابل توجهی در سیاست‌های کشورهای همسایه، از جمله ایران و پاکستان، مشاهده نشده است.
در کنار این، گزارش‌ها حاکی از آن است که مهاجران افغان در ایران با افزایش برخوردهای نادرست و خصمانه از سوی پولیس و شهروندان این کشور مواجه‌اند. پس از کشته شدن یک شهروند ایرانی در شرق تهران، روند بازداشت مهاجران افغان شدت یافته و برخوردهای نادرست به‌طور گسترده‌تری صورت گرفته است.
کارزار «پایت را از گلویم بردار» به‌عنوان یک واکنش مؤثر در فضای مجازی، تلاش دارد تا توجه جهانیان را به نقض حقوق بشر و بی‌عدالتی‌هایی که علیه پناهجویان افغان در ایران صورت می‌گیرد، جلب کند. این کارزار با استفاده از قدرت رسانه‌های اجتماعی، خواستار توجه و اقدام فوری جامعه بین‌المللی برای پایان دادن به این رفتارهای غیرانسانی و اصلاح سیاست‌های مربوط به مهاجران است.
