تشدید بحران مهاجرت؛ پاکستان اخراج گسترده‌ی مهاجران افغانستان را نهایی کرد
در ادامه‌ی سیاست‌های سختگیرانهی دولت پاکستان در قبال مهاجران افغانستان، مقامات این کشور تأکید کرده‌اند که اخراج تمامی مهاجران افغانستان، از جمله دارندگان کارت‌های قانونی «ای‌سی‌سی» و «پی‌او‌آر»، به‌زودی نهایی و عملی خواهد شد. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که تنش‌های لفظی میان مقامات طالبان و اسلام‌آباد بر سر نحوه‌ی برخورد با مهاجران افغانستان شدت گرفته است. سخنگوی وزارت خارجه‌ی پاکستان اخیراً در واکنش به انتقادهای طالبان از نحوه‌ی رفتار با مهاجران افغانستان، اظهارات کاردار طالبان در اسلام‌آباد را «بی‌جا» خوانده و ادعا کرده است که پاکستان برای دهه‌ها میلیون‌ها مهاجر افغانستان را با «احترام و عزت» میزبانی کرده است. او تأکید کرد که آزمون واقعی طالبان، فراهم‌سازی شرایط مناسب برای مهاجران بازگشته است؛ کسانی که به گفته‌ی او، کاردار طالبان «فکر می‌کند» که با آنها در پاکستان «بدرفتاری» شده است. وی افزود که پاکستان، باوجود «حمایت اندک بین‌المللی»، منابع و خدمات خود، از جمله در حوزه‌های آموزش و بهداشت، را با مهاجران افغانستان شریک کرده و تدابیر لازم را برای جلوگیری از هرگونه آزار و اذیت در روند بازگشت اتخاذ کرده است. بااین‌حال، او از طالبان خواست تا شرایط مناسبی را در افغانستان فراهم کنند تا بازگشت‌کنندگان بتوانند به‌طور کامل در جامعه‌ی افغانستان ادغام شوند. در مقابل، سفارت طالبان در اسلام‌آباد روز گذشته اعلام کرد که مقامات وزارت خارجه‌ی پاکستان تأیید کرده‌اند که طرح اخراج گسترده‌ی مهاجران افغانستان از اسلام‌آباد، راولپندی و سراسر پاکستان «قطعی و نهایی» شده است. این اقدام شامل تمامی مهاجران افغانستان، حتی کسانی که کارت‌های قانونی اقامت دارند، می‌شود. تنها افرادی که دارای ویزای قانونی باشند، اجازه‌ی اقامت در این دو شهر را خواهند داشت. سفارت طالبان همچنین اعلام کرده است که پولیس پاکستان در روزهای اخیر بدون اطلاع رسمی، شهروندان افغانستان را در اسلام‌آباد و راولپندی «بازداشت، تفتیش و مجبور به ترک این شهرها» کرده است. این سفارت تأکید کرده است که نگرانی خود را در این زمینه با مقامات پاکستانی، سازمان‌های بین‌المللی و مقامات طالبان در کابل مطرح کرده است. بر اساس سندی که به رسانه‌ها درز کرده است، شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، در ۲۹ جنوری سال جاری دستور اخراج موج گسترده‌ای از پناه‌جویان افغانستان را صادر کرده است. این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که از ماه‌ها پیش، دولت پاکستان روند اخراج مهاجران افغانستان را آغاز کرده و هزاران تن را مجبور به بازگشت به افغانستان کرده است. با این حال این تصمیم پاکستان، هزاران خانواده‌ی مهاجر را در وضعیت دشواری قرار داده است. بسیاری از این افراد دهه‌ها در پاکستان زندگی کرده و تمام دارایی و معیشت خود را در این کشور ساخته‌اند. اخراج اجباری آنان در شرایطی که افغانستان با بحران‌های امنیتی، اقتصادی و بشری روبه‌رو است، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان نهادهای حقوق بشری و سازمان‌های بین‌المللی ایجاد کرده است. اگرچه پاکستان اعلام کرده است که روند بازگشت مهاجران افغانستان به‌صورت «هموار» و بدون آزار و اذیت پیش می‌رود، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از مهاجران در شرایط نامساعدی به افغانستان بازگردانده شده‌اند و با کمبود سرپناه، کار و منابع اولیه‌ی زندگی مواجه هستند. سازمان‌های حقوق بشری و برخی از کشورها نسبت به این اقدام پاکستان واکنش نشان داده و خواستار توقف اخراج اجباری مهاجران افغانستان شده‌اند. اما به نظر می‌رسد که دولت پاکستان بر اجرای این تصمیم مصمم است و به‌رغم انتقادهای گسترده، روند اخراج مهاجران را ادامه خواهد داد. با توجه به وضعیت ناپایدار در افغانستان، اخراج گسترده‌ی مهاجران می‌تواند پیامدهای جدی برای امنیت، ثبات و وضعیت انسانی در این کشور داشته باشد. حال باید دید که جامعه‌ی بین‌المللی و طالبان چه اقداماتی برای کاهش این بحران و حمایت از مهاجران انجام خواهند داد. جواد رسولی
