دفتر بازرس ویژه ایالات متحده برای بازسازی افغانستان (سیگار) در گزارش تازه‌ای اعلام کرده که ایالات متحده بازنگری کمک‌های خود به افغانستان را تکمیل کرده و به‌جز دو برنامه، سایر پروژه‌های حمایتی‌اش را متوقف کرده است.
براساس گزارش سیگار، اداره توسعه بین‌المللی ایالات متحده (USAID) در ماه مارچ به کنگره اطلاع داده بود که از میان ۹۰۰ برنامه فعال در سراسر جهان، تنها ۹ برنامه در افغانستان اجرا می‌شده است. اکنون، با پایان بازنگری در ۳۰ اپریل، تقریباً تمام این برنامه‌ها نیز به پایان رسیده‌اند.
کاهش گسترده کمک‌ها و اثرات آن
سیگار می‌گوید که از سال مالی ۲۰۰۲ تا ۲۰۲۱، ایالات متحده حدود ۱۴۴.۷۵ میلیارد دلار برای بازسازی افغانستان هزینه کرده و پس از خروج نیروهای آمریکایی، از ۲۰۲۲ تا ۳۱ مارچ ۲۰۲۵، بیش از ۳.۶۲ میلیارد دلار دیگر اختصاص یافته است. مجموع کل کمک‌ها به بیش از ۱۴۸.۳۶ میلیارد دلار می‌رسد.
در سه ماه گذشته، ۲۲ برنامه در افغانستان متوقف شده‌اند که ارزش مجموعی آن‌ها بیش از ۱.۳ میلیارد دلار بوده است. با پایان این پروژه‌ها، بسیاری از سازمان‌های مجری ناچار به کاهش نیروهای کاری خود شده‌اند؛ طبق این گزارش، حداقل ۱٬۳۱۳ زن به دلیل توقف برنامه‌ها شغل خود را از دست داده‌اند.
تنها دو برنامه همچنان ادامه دارند:
۱. بورسیه تحصیلی برای زنان در رشته‌های علوم، تکنالوژی، مهندسی و ریاضیات (STEM) که ۵۹ زن را در قطر و ترکیه تحت پوشش دارد و تا ۳۰ جون ۲۰۲۵ ادامه می‌یابد.
۲. برنامه حمایت از دانشجویان افغان که به‌صورت آنلاین از دانشگاه امریکایی افغانستان آموزش می‌بینند. این برنامه از ۱٬۰۰۷ دانشجو در سطوح لیسانس و ماستری پشتیبانی می‌کند و تا ۳۱ دسمبر ۲۰۲۶ فعال خواهد بود.
در ابتدا، کمک‌های بشردوستانه اضطراری از محدودیت‌ها مستثنا بودند، اما در ماه اپریل، به‌دلیل نگرانی از بهره‌برداری طالبان، این کمک‌ها نیز به‌طور چشم‌گیری کاهش یافتند. گزارش ماه می ۲۰۲۴ سیگار نشان داد که شرکای اجرایی دولت آمریکا دست‌کم ۱۰.۹ میلیون دلار را در قالب مالیات و خدمات به طالبان پرداخته‌اند.
ژنه آلویز، سرپرست سیگار، اعلام کرده که این تصمیمات نتیجه بازنگری جامع بوده و منجر به لغو ۵٬۳۴۱ برنامه به ارزش ۷۵.۹ میلیارد دلار شده است. این بازنگری به صرفه‌جویی ۲۷.۷ میلیارد دلاری انجامیده است.
برنامه جهانی غذا (WFP) از کاهش شدید منابع مالی ابراز نگرانی کرده و اعلام کرده است که در نیمه اول سال ۲۰۲۵ با کمبود ۵۵۵ میلیون دلار مواجه است. این نهاد در حال حاضر تنها قادر است به شش میلیون نفر کمک‌رسانی کند؛ در حالی که نیاز واقعی بیش از ۱۵ میلیون نفر است. براساس برآوردها، ۳.۵ میلیون کودک خردسال در سال ۲۰۲۵ در خطر سوءتغذیه قرار دارند. سازمان جهانی غذا هشدار داده که توقف کمک‌ها می‌تواند به‌منزله «حکم اعدام برای میلیون‌ها نفر» باشد.
تشدید محدودیت‌ها و ترویج افراط‌گرایی
گزارش سیگار همچنین به اقدامات طالبان برای تحکیم اقتدار خود از طریق اجرای تفسیر سخت‌گیرانه‌ای از شریعت اشاره دارد. وزارت امر به معروف و نهی از منکر طالبان در این مسیر نقش فعالی ایفا کرده است. طالبان افغانستان را یگانه کشوری می‌دانند که به گفته آن‌ها، «زیر سایه شریعت ناب» اداره می‌شود.
سه سال از محروم‌سازی دختران از آموزش بالاتر از صنف ششم می‌گذرد. در سال تعلیمی جدید، حدود ۴۰۰ هزار دختر دیگر از رفتن به مکتب بازمانده‌اند و شمار کل دختران محروم از آموزش به ۲.۲ میلیون نفر رسیده است. این محرومیت خطر ازدواج‌های کودکان را افزایش داده و کمبود نیروهای صحی زن را نیز تشدید کرده است.
یونیسف گزارش داده است که طالبان در حال بازنگری کلی نظام آموزشی‌اند و از طریق تقویت مدرسه‌های دینی و «مدرسه‌های جهادی»، جایگزین آموزش مدرن را ترویج می‌کنند.
ندیم احمدی
