در شرایطی که افغانستان با یکی از عمیقترین بحرانهای اقتصادی دو دهه اخیر روبهرو است، وزارت کار و امور اجتماعی طالبان از آغاز مرحله نخست اعزام کارگران افغان به خارج از کشور خبر داده است. طبق اعلام این وزارت، قرار است در این مرحله، ۷۰۰ تن برای کار در کشور قطر ثبتنام و سپس اعزام شوند.
در خبرنامهای که روز دوشنبه، ۳۰ سرطان، منتشر شد، آمده است که این روند بر اساس تفاهمنامهای میان شرکتهای خصوصی کاریابی در افغانستان و نهادهای مختلط دولتی در قطر به اجرا درآمده و ۷۰۰ فرصت شغلی برای کارگران افغان در نظر گرفته شده است. با این حال، وزارت کار تاکنون اطلاعات مشخصی درباره شرایط نامنویسی، معیارهای انتخاب یا مکان ثبتنام ارائه نکرده است.
همچنین، وزارت کار پیشتر از برنامهای بلندپروازانه برای اعزام ۶۵ هزار کارگر افغان، از جمله ۱۵ هزار چوپان، به کشورهایی مانند قطر، ترکیه و عربستان سعودی خبر داده بود. اما تا امروز، این تازهترین اقدام عملی برای تحقق این هدف به شمار میرود.
این تلاشها در حالی انجام میشود که افغانستان، بهویژه پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، با رکود اقتصادی گسترده، بیکاری فزاینده و موج بیسابقه مهاجرت روبهرو شده است. قطع کمکهای بینالمللی، مسدود شدن داراییهای ارزی کشور و محدود شدن فعالیتهای اقتصادی، شرایط زندگی میلیونها نفر را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است.
با این حال، اعزام نیروی کار به خارج از کشور، گرچه در کوتاهمدت میتواند بخشی از فشارهای بیکاری را کاهش دهد و درآمد ارزی ایجاد کند، اما بهتنهایی راهحلی برای بحران ساختاری اقتصاد افغانستان نخواهد بود. کارشناسان میگویند که نبود برنامهریزی شفاف، نهادهای نظارتی مستقل، و ضمانتهای حقوقی برای کارگران در کشورهای مقصد، میتواند آسیبپذیری این روند را بالا ببرد.
اکنون باید دید که طالبان تا چه اندازه در عملیسازی وعدههای خود برای ایجاد اشتغال از راه اعزام نیروی کار موفق خواهد بود و آیا این روند به شکل پایدار ادامه مییابد یا به تجربهای مقطعی تبدیل خواهد شد.