در نشستی رسمی و پرتنش، مجمع عمومی سازمان ملل متحد بار دیگر وضعیت افغانستان را به بحث گذاشت و قطعنامه‌ای را در این‌باره تصویب کرد؛ قطعنامه‌ای که گرچه بر لزوم رسیدگی به وضعیت بحرانی حقوق بشر در افغانستان تأکید داشت، اما واکنش‌های متفاوت کشورها درباره تعامل با طالبان، بار دیگر تضادهای عمیق در دیدگاه‌های جهانی را آشکار ساخت.
نگرانی مشترک: نقض گسترده حقوق بشر
در سخنرانی نمایندگان کشورها، یک نقطه اشتراک برجسته بود: نقض فاحش حقوق بشر توسط طالبان، به‌ویژه محدودیت‌های اعمال‌شده بر زنان و دختران. بسیاری از کشورها این ممنوعیت‌ها را «حذف کامل زنان از عرصه عمومی» تعبیر کردند.
همچنین، حضور پررنگ گروه‌های تروریستی مانند القاعده، داعش و تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان، دغدغه دیگر مشترک سخنرانان بود. عدم تشکیل حکومت فراگیر و بی‌توجهی طالبان به خواسته‌های جامعه جهانی نیز از جمله انتقادهایی بود که بارها در نشست تکرار شد.
روسیه، چین و پاکستان: تعامل، تنها راه ممکن است
سه کشور کلیدی منطقه؛ روسیه، چین و پاکستان، با نگاهی نسبتاً مشابه، از جهان خواستند که به جای انزوا، با طالبان تعامل کند.
آنا یویستیگنیوا، نماینده روسیه در سازمان ملل، سیاست غرب را «مغرضانه» خواند و گفت کشورهای غربی با نادیده‌گرفتن پیشنهادهای سازنده منطقه، راه‌حل بحران افغانستان را پیچیده‌تر می‌کنند.
گنگ شوانگ، نماینده چین، تأکید کرد که طالبان در تأمین ثبات داخلی عملکرد خوبی داشته و گفت: «تعامل با این گروه باید افزایش یابد، نه کاهش».
عاصم افتخار احمد، نماینده پاکستان نیز گفت: «طالبان تنها قدرت واقعی در افغانستان‌اند و تعامل سازنده، تنها مسیر پیش‌روی جامعه جهانی است». او همچنین از روند گفت‌وگوهای دوحه حمایت کرد و خواست تا افغانستان به حال خود رها نشود.
آلمان: تعامل مشروط، با نگرانی‌های جدی
نماینده آلمان، آنتیه لیندرتسه، در موضعی دوگانه از ادامه تعامل با طالبان دفاع کرد اما به‌صراحت از وضعیت حقوق بشر در افغانستان ابراز نگرانی نمود.
او گفت: «تعامل، اجتناب‌ناپذیر است، اما نمی‌توانیم چشمان‌مان را به روی سرکوب سیستماتیک زنان و دختران ببندیم».
لیندرتسه به زنان افغان اطمینان داد که «شما فراموش نشده‌اید، ما شما را می‌بینیم».
آلمان همچنین اعلام کرد که به‌طور عملی با طالبان همکاری خواهد کرد تا زمینه بازگشت مهاجران افغان را فراهم کند. به گفته کارشناسان، این موضع احتمالاً با تصمیم این کشور برای اخراج مهاجران مجرم افغان بی‌ارتباط نیست.
آمریکا: تعامل با طالبان شکست خورده است
جاناتان شرایر، نماینده آمریکا، در سخنرانی خود از موضع بسیاری از کشورهای دیگر فاصله گرفت و تعامل با طالبان را بی‌نتیجه و خطرناک توصیف کرد.
او گفت: «چهار سال گفت‌وگو و تماس با طالبان، هیچ بهبودی در وضعیت افغانستان ایجاد نکرده است. طالبان باید پاسخگو شوند، نه اینکه به آن‌ها پاداش بدهیم».
ایالات متحده حتی به قطعنامه پیشنهادی نیز رأی منفی داد و تأکید کرد که نباید با حمایت از طالبان، مشروعیت آن‌ها را تقویت کرد.
شرایر همچنین نسبت به روند نشست‌های دوحه ابراز ناامیدی کرد و گفت طالبان فقط بر اساس منافع خود در این نشست‌ها شرکت می‌کنند، نه برای دستیابی به راه‌حل‌های واقعی.
افغانستان در سازمان ملل: طالبان نماینده مردم نیستند
نصیر احمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل، از جمله صریح‌ترین منتقدان طالبان در این نشست بود.
او با تأکید بر اینکه طالبان «هیچ‌گونه مشروعیت مردمی ندارند»، گفت: «ما به حکومتی پاسخگو نیاز داریم که بازتاب‌دهنده آرمان‌های همه مردم افغانستان باشد، از جمله زنان، اقلیت‌ها و جوانان».
آقای فایق خواستار تعیین نماینده ویژه سازمان ملل برای افغانستان شد و گفت طالبان نمی‌توانند تنها راه‌حل بحران افغانستان باشند. به گفته او، افغانستان در تمام عرصه‌ها پس از سلطه دوباره طالبان، دچار عقب‌گردی خطرناک شده است.
نشست مجمع عمومی نشان داد که هرچند نگرانی درباره وضعیت افغانستان گسترده است، اما راه‌حل‌ها در تعارض کامل قرار دارند. از یک‌سو کشورهایی چون آمریکا خواستار فشار و پاسخگویی طالبان‌اند، و از سوی دیگر کشورهایی مانند چین، روسیه، پاکستان و حتی آلمان خواهان تعامل‌اند؛ هرچند با انگیزه‌هایی گاه متفاوت.
شاید همین شکاف در رویکردهای جهانی است که آینده افغانستان را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.
حامیه نادری
