سید معزشاه، عضو کمیسیون حقوق بشر پاکستان، اعلام کرده که از زمان تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، شمار پناهجویان افغان در پاکستان از ۱.۴۴ میلیون به ۲.۱۸ میلیون نفر افزایش یافته است.
معزشاه در نشستی که توسط موسسه مطالعات منطقه‌ای «آر، اس، اف» در پاکستان برگزار شده بود، اعلام کرد که اسلام‌آباد به سیاست اخراج پناهجویان افغان روی آورده است. او افزود: «بسیاری از پناهجویان افغان می‌خواهند در پاکستان کار و زندگی کنند، زیرا زندگی خود را در این کشور تثبیت کرده‌اند و ارتباط مستحکم‌تری با پاکستان نسبت به افغانستان دارند.»
معزشاه تأکید کرد که براساس قوانین بین‌المللی، از حقوق پناهندگی و کار افغان‌ها در پاکستان حمایت می‌شود. در این نشست، شوذاب مجید، کارشناس حل منازعات، اشاره کرد که پاکستان از سال ۱۹۹۶ بدون کمک خارجی، پناهجویان افغان را مدیریت کرده است که این مسئله باعث ایجاد فشار بر اقتصاد کشور شده است. او پیشنهاد کرد که فراهم کردن فرصت‌های کاری برای پناهجویان افغان می‌تواند به کاهش بار اقتصادی پاکستان کمک کند.
در همین حال، جنرال آصف یاسین مالک، وزیر دفاع سابق پاکستان، اظهار داشت که برای بازگشت پناهجویان افغان به کشورشان، اسلام‌آباد باید با همکاری کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان و طالبان از «راه‌های سیاسی برنامه‌ریزی‌شده» و فوری استفاده کند.
جوهر سلیم، رئیس مطالعات منطقه‌ای پاکستان، نیز در این میزگرد اذعان کرد که بازگشت امن پناهجویان افغان به کشورشان می‌تواند امنیت شهروندان پاکستانی را تضمین کند. این در حالی‌ست که مرحله دوم اخراج پناهجویان افغان بدون مدرک از پاکستان آغاز شده است. در این مرحله، قرار است حدود ۸۰۰ هزار پناهجوی افغان بدون اسناد از پاکستان اخراج شوند.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات این افراد، نبود مدارک قانونی و اسناد شناسایی است که برای آن‌ها به‌طور مداوم مسئله‌ساز بوده و از دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش و درمان محروم می‌کند. این وضعیت باعث محدودیت‌های جدی برای تأمین کار و معیشت آن‌ها شده است، زیرا بسیاری از کارفرمایان از استخدام افراد بدون مدرک قانونی اجتناب می‌کنند.
علاوه بر این، پناهجویان افغان با چالش‌های امنیتی نیز روبه‌رو هستند. تهدیدهای مختلف از جمله اعتدال‌های نژادی و انتقام‌گیری‌های موقت علیه آن‌ها، برای زندگی‌شان در پاکستان خطرناک است. این وضعیت باعث شده که احساس امنیتی ضعیفی داشته باشند و از برخی از فرصت‌های اجتماعی و اقتصادی محروم بمانند.
دولت پاکستان همچنین با چالش‌های اقتصادی نیز روبرو شده است که به واسطه مدیریت بلندمدت پناهجویان افغان، به نظر می‌رسد. این مسئله باعث افزایش فشارهای اقتصادی می‌شود که برای جامعه و اقتصاد پاکستان تأثیر منفی دارد.
با این حال، پیشنهاد شده است که ارائه فرصت‌های کاری مناسب برای پناهجویان افغان، می‌تواند به تسهیل در تأمین معیشت آن‌ها و کاهش فشارهای اقتصادی بر پاکستان کمک کند. همچنین، همکاری بین‌المللی و اجرای راهکارهای سیاسی به‌منظور بازگشت امن و آرامش‌بخش برای پناهجویان افغان نیز ضروری به‌نظر می‌رسد تا بتوان در مسیری که به سوی حل مشکلات مهاجرین افغان در پاکستان هدایت می‌شود، پیشرفت کرد.
حامیه نادری
