برای زنان افغانستان، واژههایی چون «برابری» و «توانمندسازی»، طعنهای گزنده بیش نیستند. آنان پشت دیوارهای بلند خانهها و قوانین خفقانآور، در بزرگترین زندان جهان اسیرند؛ زندانی که زنبودن در آن، جرمی بیپایان محسوب میشود.
حاکمان افغانستان، نقشهای جز محو کامل زنان از صحنهٔ جامعه ندارند. به مرور، درهای ادارات، دانشگاهها و مکاتب به روی زنان بسته شد. حق کار، تحصیل، سفر و حتی حضور در فضاهای عمومی، یکی پس از دیگری سلب گردید. اوج این سرکوب، صدور فرمانی بود که «صدای زن» را ناپاک و ناشنیدنی خواند و سخن گفتن زنان در جمع را جرمی مستوجب مجازات اعلام کرد. رهبران این حکومت آشکارا از اجرای «شریعت کامل» سخن میگویند و آرمانشهر خود را جامعهای میدانند که زنان در آن بیصدا، بیچهره و بیاثر باشند.
تناقض رفتار حاکمان، فریبنده است: همانها که عکس را حرام میخوانند، از تصویر برای تبلیغ قدرت خود بهره میجویند. این دوگانگی، برخی را به توهم وجود «میانهروها» در صفوف آنان دچار کرده است؛ توهمی خطرناک که نهتنها سلطهٔ جبارانه را طبیعی جلوه میدهد، بلکه عمر رژیم سرکوب را طولانیتر میکند.
اما حقیقت این است: مردم افغانستان، بهویژه زنان، هرگز تسلیم نشدهاند. آنان با شجاعتی خیرهکننده، در سکوت و خلاقیت، مقاومت میکنند. مدارس زیرزمینی، شبکههای دادخواهی و پناهگاههای مخفی، گواه این روحیهٔ نستوه است. به جای جستوجوی خیالی «طالبان معتدل»، باید چشمها را به سوی همین مقاومت ملموس و جانسخت مردم دوخت و آن را تقویت کرد.
ذات این حکومت، چه با چهرهٔ تندرو و چه به ادعای معتدل، بر انکار انسانیت مردم استوار است. پروژهٔ آنان ساختن جامعهای است با اربابی مطلق و رعیتانی خاموش و مطیع. این چشمانداز، در تضادی بنیادین با حق زندگی، آزادی و کرامت انسانی قرار دارد.
در جهانی که حقوق بشر هر روزه مورد حمله است، باید به خاطر سپرد: چنین رژیمهایی تنها در برابر ارادهٔ آگاه، متحد و مقاوم مردم عقبنشینی میکنند. آیندهای روشن نه با امید بستن به تغییر ذات سرکوبگران، که با ایستادن در کنار مکانیسمهای زندهٔ مقاومت مردمی ممکن خواهد شد:
فشار هدفمند بر ناقضان کرامت انسانی،
حمایت از نهادهای زیرزمینی آموزش و دادخواهی،
مشروعیتزدایی از حکومت جبار در عرصهٔ جهانی.
زنجیرهای این زندان بزرگ را نه دیپلماسی تسلیمگر، که همبستگی با صداهای آزادیخواه درون افغانستان خواهد شکست. آینده را مردم افغانستان، با دستان پرصلابت مقاومتشان خواهند ساخت.
حامیه نادری