در تحولاتی مهم در عرصه سیاست بین‌الملل، روسیه نخستین کشوری شد که رسماً دولت طالبان را در افغانستان به رسمیت شناخت. این اقدام که با واکنش‌های گوناگون منطقه‌ای و جهانی همراه شده، می‌تواند زمینه‌ساز تغییراتی مهم در تعاملات دیپلماتیک با کابل باشد. این گزارش به بررسی پیامدهای این تصمیم، مواضع احتمالی کشورهای منطقه و واکنش کشورهای غربی می‌پردازد.
اگاهان سیاسی به این باور اند که روسیه با به رسمیت شناختن طالبان چند هدف کلیدی را دنبال میکند،تثیبت نفوذ منطقه ای،مهار تهدیدات امنیتی ، رقابت های ژئوپلیتیکی و باز تعریف محور های نفوذی جدید است .
با این حال دیده شود که آیا کشور های منطقه از روسیه در امر شناسایی حکومت طالبان پیروی خواهند کرد یا نه ،جمهوری اسلامی ایران نسبت به بی اعتمادی به طالبان تا هنوز واکنشی نشان نداده است و ممکن است بزودی برای بر رسمیت شناسی طالبان اقدامی نکند ،چرا که خود درگیر بحران بی سابقه پس از حملات اسرییل به آن کشور است ،همچنین از وضعیت شیعیان ،امنیت مرزی و نقش گروه های افراطی نگران است و این باعث می‌شود که برای مدتی روسیه از شناسایی حکومت طالبان خود داری کند .
پاکستان: این کشور همسایه نزدیک افغانستان که همواره به پیشتبانی از طالبان متهم بوده است در این اوخر روابط تیره و تار با طالبان دارد ادعا میکند طالبان پاکستانی از خاک افغانستان حملاتی را علیه نیرو های نظامی پاکستان طرح ریزی میکنند ادعای که بار ها از طرف طالبان رد شده است.با این حال این کشور برای به رسمیت شناسی حکومت طالبان عجله نخواهد کرد و بر اساس گفته های مقامات مسول این کشور شناسایی حکومت طالبان توسط روسیه روابط دو کشور مستقل عنوان کرده گفت:
“هر کشور مستقل حق دارد درباره روابط خود با دیگر کشورها تصمیم بگیرد، و این تصمیم روسیه بخشی از تعاملات دوجانبه بین مسکو و کابل است.”
به‌طور خلاصه، پاکستان تلاش کرد موضع بی‌طرفانه اتخاذ کند و از دخالت مستقیم در تصمیم روسیه مبنی بر شناسایی طالبان خودداری کند.
از سوی دیگر چین که شریک راهبردی و متحد دیرینه روسیه است و همچین تعاملات زیادی با طالبان دارد ممکن است در ادامه و با ملاحظات امنیتی مشابه، طالبان را به رسمیت بشناسد.قسمی که روز گزشته این کشور در واکنش به رسمیت شناسایی دولت طالبان توسط روسیه از این روند استقبال نمود.
با این حال کشورهای آسیای مرکزی (ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان) احتمال به رسمیت شناختن مشروط و هماهنگ با روسیه و چین وجود دارد و آگاهان سیاسی به این باور اند که این کشور با پیروی از روسیه بزودی اقدام به شناسایی طالبان کنند.
همچنین ترکیه تلاش دارد بین تعامل با طالبان و حفظ روابط با غرب تعادل ایجاد کند.کارشناسان سیاسی پیش بینی میکنند که احتمالا برای فعلن از به رسمیت شناختن رسمی طالبان خود داری خواهد کرد .
اما واکنش کشورهای غربی به این تصمیم روسیه برعکس خواهد بود، چرا که این کشور ها برای به رسمیت شناسی طالبان شروطی را مطرحه نموده بودند که هیچ کدام از طرف طالبان رعایت نشده است ،تشکیل دولت فراگیر،احترام به حقوق بشر به ویژه حقوق زنان و دختران،مبارزه با ترویزم و احترام به آزادی های فردی ،این شروط از سوی کشورهای غربی به عنوان پیش‌نیاز برای تعامل رسمی و به رسمیت شناختن حکومت طالبان مطرح شده‌اند، اما تاکنون طالبان در تحقق بسیاری از این شروط ناکام بوده‌اند.نهاد های جهانی حقو ق بشری با نشر گزارشات مستند از سرکوب آزادی بیان ،قتل های هدفمند مخالفین و نظامیان پیشین پرده براشته است و همچنین قوانین سخت گیرانه این گروه علیه زنان به شدت ادامه دارد که زنان و دختران افغان را از مشارکت در روند عادی زندگی محروم ساخته است.
بنابراین ،به رسمیت شناختن طالبان از سوی روسیه می‌تواند نقطه عطفی در روند مشروعیت‌بخشی بین‌المللی به این گروه باشد. با این حال، پیوستن سایر کشورهای منطقه به این روند به شدت به رفتار داخلی طالبان، توازن قدرت‌های جهانی و ملاحظات امنیتی بستگی دارد. از سوی دیگر، غرب تلاش خواهد کرد این روند را کند یا متوقف کند تا از مشروعیت‌یابی کامل طالبان جلوگیری کند.
ندیم احمدی
