سازمان فمینیستی «فِمِنا» در گزارشی تازه، تصویری تکان‌دهنده از وضعیت زنانی ترسیم کرده که در نظام سرکوب‌گر طالبان، تنها به جرم اعتراض و دفاع از حقوق انسانی‌شان، با زندان، شکنجه و تحقیر روبه‌رو شده‌اند.
این گزارش بر اساس روایت‌های دست اول ۱۲ زن بین ۲۵ تا ۴۰ سال تهیه شده که طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳، به دلیل فعالیت‌های مدنی، مخالفت با قوانین تبعیض‌آمیز و شرکت در اعتراضات خیابانی، بازداشت و زندانی شده‌اند. روایت‌هایی که نه‌فقط از نقض سیستماتیک حقوق بشر حکایت دارد، بلکه آشکارا نشان می‌دهد طالبان برای تثبیت سلطه، خشونت علیه زنان را به بخشی از ساختار حکمرانی خود بدل کرده است.
۱۲۹ فرمان برای حذف زنان از جامعه
براساس یافته‌های «فِمِنا»، طالبان از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، دست‌کم ۱۲۹ فرمان در راستای محدودسازی زنان صادر کرده‌اند؛ فرمان‌هایی که حضور اجتماعی، آموزشی، شغلی و حتی حق تردد آزادانه زنان را هدف قرار داده‌اند. این سیاست‌ها با استفاده از قوه قهریه و اعمال خشونت مستقیم، به اجرا درآمده‌اند.
بسیاری از زنانی که در این گزارش مورد مصاحبه قرار گرفته‌اند، از محل‌های گوناگونی چون خیابان‌ها، خانه‌های امن و حتی منازل شخصی ربوده و به زندان منتقل شده‌اند.
بازداشت، شکنجه، اتهام‌سازی
تمامی زنانی که با «فِمِنا» گفت‌وگو کرده‌اند، از تجربه خشونت‌های فیزیکی، جنسی و روانی شدید در دوران بازداشت خبر داده‌اند. گزارش تأکید می‌کند که مأموران طالبان از شیوه‌هایی چون ضرب‌وشتم با مشت، لگد، سیلی، اشیای تیز، پاشیدن آب داغ، شوک برقی و بازجویی‌های پی‌در‌پی شبانه برای درهم‌شکستن مقاومت این زنان استفاده کرده‌اند.
پنج زن از حبس انفرادی در سلول‌های سرد و تاریک سخن گفته‌اند. برخی روایت کرده‌اند که هنگام انتقال به دستشویی نیز مجبور به پوشیدن چشم‌بند بوده‌اند.
شکنجه تنها به خشونت جسمی محدود نمانده است؛ بازداشت‌شدگان بارها با الفاظ توهین‌آمیز مانند «روسپی» و «جاسوس خارجی‌ها» مورد تحقیر قرار گرفته‌اند. این اتهامات، در دستگاه قضایی طالبان می‌توانند به مجازات‌هایی سنگین منتهی شوند، از جمله شلاق، سنگسار یا حتی اعدام.
زندان‌هایی در کودکستان‌ها
یکی از یافته‌های نگران‌کننده گزارش، استفاده طالبان از فضاهای عمومی و آموزشی به‌عنوان مراکز بازداشت است. در موارد متعددی، کودکستان‌ها و دفاتر دولتی به زندان تبدیل شده‌اند؛ مکان‌هایی بدون نور، تهویه و امکانات اولیه بهداشتی، با پنجره‌ها و درهایی پوشیده از آهن و زنجیر.
یازده زن از شرایط غیرانسانی این زندان‌ها سخن گفته‌اند: سلول‌هایی نمور، آلوده، بدبو و مملو از حشرات گزنده و موش، که نه تنها بدن، که روان زندانی را نیز هدف می‌گیرد.
این گزارش نه‌فقط افشاگری درباره ابعاد خشونت دولتی در افغانستان است، بلکه زنگ خطری است برای نهادهای بین‌المللی که در برابر سیستماتیک‌ترین اشکال سرکوب زنان، هنوز واکنشی درخور نشان نداده‌اند. ایستادگی این زنان، در دل تاریکی، چراغی است که خاموش‌کردن آن ممکن نیست—حتی با شکنجه.
حامیه نادری
