در حالی که شمارش معکوس برای پایان مهلت تعیین‌شده از سوی دولت پاکستان آغاز شده، هزاران پناه‌جوی افغان، به‌ویژه آن‌هایی که سابقه همکاری با آمریکا را دارند، با تهدید اخراج اجباری روبه‌رو هستند. این وضعیت باعث شده است که گروهی از این پناه‌جویان طی نامه‌ای سرگشاده به شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، از او درخواست کنند تا در این تصمیم تجدیدنظر کند.
براساس گزارش رسانه‌های پاکستانی، پس از ۳۱ مارچ ۲۰۲۵، نامه‌های حمایتی سفارت آمریکا که به برخی از پناه‌جویان افغان وضعیت حفاظت موقت می‌داد، دیگر اعتباری نخواهد داشت. این بدان معناست که آن‌هایی که هنوز ویزای معتبر ندارند، در معرض خطر دستگیری و اخراج قرار خواهند گرفت. این تصمیم باعث نگرانی عمیق میان پناه‌جویان شده است، چرا که بسیاری از آن‌ها در مراحل پایانی فرآیند پذیرش در برنامه‌های مهاجرتی آمریکا قرار دارند.
در نامه سرگشاده‌ای که این پناه‌جویان خطاب به نخست‌وزیر پاکستان نوشته‌اند، آمده است که در صورت اخراج، جان بسیاری از آن‌ها در افغانستان در معرض خطر مستقیم خواهد بود. آن‌ها تأکید کرده‌اند که طالبان و سایر گروه‌های مسلح، همکاران سابق آمریکا را به‌عنوان “خائنان” تلقی می‌کنند و بازگشت آن‌ها به افغانستان می‌تواند به بازداشت، شکنجه یا حتی اعدام منجر شود.
پاکستان در چهار دهه گذشته یکی از اصلی‌ترین کشورهای میزبان پناه‌جویان افغان بوده است. اما اکنون سیاست‌های این کشور در قبال پناه‌جویان تغییر کرده است. بر اساس تصمیم جدید دولت، هر فردی که دارای کارت شهروندی افغانستان، نامه دفتر کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان یا نامه حمایتی سفارت آمریکا باشد، باید تا پایان مهلت تعیین‌شده خاک پاکستان را ترک کند؛ در غیر این صورت، با خطر بازداشت و اخراج اجباری مواجه خواهد شد.
امضاکنندگان این نامه با اشاره به این موضوع که پاکستان همواره در کنار آمریکا در جنگ افغانستان حضور داشته و خود نیز پناه‌گاه میلیون‌ها افغان بوده است، از تصمیم اخیر دولت ابراز نگرانی کرده‌اند. آن‌ها تأکید کرده‌اند که این سیاست نه‌تنها غیرانسانی است، بلکه پیامدهای گسترده‌ای بر امنیت منطقه‌ای و روابط بین‌المللی پاکستان خواهد داشت.
بسیاری از پناه‌جویانی که در پاکستان حضور دارند، شامل مترجمان، روزنامه‌نگاران، فعالان زن و سایر همکاران سابق آمریکا هستند. این افراد در سال‌های اخیر به دلیل همکاری با آمریکا مجبور به ترک افغانستان شدند و از آن زمان تاکنون در شرایط بلاتکلیفی در پاکستان به سر می‌برند.
بر اساس محتوای نامه سرگشاده، این افراد درخواست پناهندگی آن‌ها در آمریکا به رسمیت شناخته شده است و بسیاری از آن‌ها مراحل بررسی امنیتی و تأیید ویزا را پشت سر گذاشته‌اند. اما با این وجود، تاخیرهای طولانی در روند انتقال باعث شده است که هنوز در پاکستان باقی بمانند. حالا با اجرای این سیاست، آن‌ها با گزینه‌ای دشوار مواجه هستند: یا باید به افغانستان بازگردند و جان خود را به خطر بیندازند، یا اینکه به‌طور غیرقانونی در پاکستان بمانند و خطر بازداشت و زندان را بپذیرند.
یکی دیگر از دغدغه‌های اصلی پناه‌جویان، هزینه‌های بالای تمدید ویزا در پاکستان است. طبق گزارش‌ها، روند تمدید ویزای شهروندان افغان با تاخیرهای فراوان مواجه است و هزینه‌های آن به حدود ۱۰۰ دلار در ماه افزایش یافته است. بسیاری از پناه‌جویان قادر به پرداخت این هزینه نیستند، که همین موضوع آن‌ها را در وضعیت نامشخصی قرار داده است.
پناه‌جویان در نامه خود از دولت پاکستان خواسته‌اند که یا هزینه‌های تمدید ویزا را کاهش دهد، یا اینکه برای افرادی که در حال طی کردن مراحل انتقال به آمریکا هستند، یک سیستم معافیت از پرداخت هزینه ایجاد کند. آن‌ها همچنین تأکید کرده‌اند که روند صدور مجوز خروج برای این افراد باید تسهیل شود تا بتوانند بدون مشکل به کشورهای مقصد خود منتقل شوند.
امضاکنندگان این نامه تأکید کرده‌اند که اخراج اجباری پناه‌جویان افغان برخلاف تعهدات بین‌المللی پاکستان، از جمله کنوانسیون‌های حقوق بشر و حقوق پناهندگان است. آن‌ها هشدار داده‌اند که این اقدام می‌تواند روابط پاکستان با کشورهای غربی، به‌ویژه آمریکا، را تضعیف کند و وجهه بین‌المللی این کشور را خدشه‌دار سازد.
آن‌ها همچنین خاطرنشان کرده‌اند که اجرای این سیاست می‌تواند موجب بحران انسانی بزرگی شود، زیرا بسیاری از این پناه‌جویان، به‌ویژه زنان و کودکان، در صورت بازگشت به افغانستان با تهدیدهای امنیتی و فقر شدید مواجه خواهند شد.
در پایان این نامه، پناه‌جویان از نخست‌وزیر پاکستان خواسته‌اند که در تصمیم خود تجدیدنظر کند و برای افرادی که پرونده مهاجرتی در آمریکا دارند، استثناء قائل شود. آن‌ها همچنین از دولت پاکستان خواسته‌اند که شرایط تمدید ویزا را تسهیل کند و اجازه دهد که پناه‌جویانی که منتظر انتقال هستند، بدون ترس از اخراج، در این کشور باقی بمانند.
اکنون همه نگاه‌ها به دولت پاکستان و نخست‌وزیر این کشور است. آیا شهباز شریف به درخواست‌های پناه‌جویان پاسخ خواهد داد؟ یا اینکه هزاران افغان در روزهای آینده با خطر اخراج و سرنوشتی نامعلوم روبه‌رو خواهند شد؟
حامیه نادری
