ولایت ننگرهار در شرق افغانستان، به یکی از کانون‌های بحران سوءتغذیه کودکان تبدیل شده است. در شش ماه نخست سال جاری، آمارهای تکان‌دهنده نشان می‌دهند که حدود ۷۰۰ کودک جان خود را به دلیل سوءتغذیه از دست داده‌اند. این فاجعه انسانی، ناشی از کمبود خدمات صحی و مشکلات اقتصادی شدید خانواده‌هاست که توان مالی برای دریافت خدمات درمانی خصوصی ندارند.
تسلط طالبان بر افغانستان، تأثیری جدی بر وضعیت خدمات عمومی، به‌ویژه خدمات صحی گذاشته است. خانواده‌های زیادی در ننگرهار از ناکارآمدی سیستم درمانی تحت مدیریت طالبان شکایت دارند. به گفته آنان، علاوه بر کاهش کیفیت خدمات در مراکز دولتی، فشارهای اقتصادی مانع مراجعه به مراکز درمانی خصوصی شده است.
یک منبع در شفاخانه حوزه‌ای ننگرهار با اشاره به آمار مرگ‌ومیر، تأیید کرده است که روزانه جنازه کودکان بسیاری از بخش سوءتغذیه این مرکز خارج می‌شود. وی افزود:
«خانواده‌ها از کمبود امکانات و بی‌توجهی مسئولان صحی طالبان گلایه دارند. درخواست‌های مکرر برای کمک و بهبود وضعیت درمانی تاکنون پاسخی دریافت نکرده است.»
جان‌محمد، یکی از باشندگان ولسوالی بهسود، فرزند یک‌ساله خود را به دلیل سوءتغذیه از دست داده است. او گفت که به دلیل مشکلات مالی توان مراجعه به مراکز درمانی خصوصی را نداشت و مجبور شد فرزندش را در شفاخانه دولتی بستری کند:
«پسرم یک ماه در شفاخانه بستری بود، اما نه امکانات کافی وجود داشت و نه توجه لازم از سوی کارکنان. در نهایت، او جان باخت.»
دیگر خانواده‌ها نیز روایت‌های مشابهی دارند. به گفته آنان، کمبود تخت‌های بستری در بخش سوءتغذیه موجب شده است بسیاری از کودکان روی زمین بخوابند یا بدون دریافت درمان کافی به خانه بازگردانده شوند.
یکی از بستگان کودکی بیمار توضیح داد:
«امکانات به قدری کم است که ده‌ها کودک روی زمین می‌خوابند. بسیاری از آن‌ها قبل از بهبودی کامل مجبور به ترک شفاخانه می‌شوند، و ما نیز چاره‌ای جز بازگرداندن آن‌ها نداریم.»
خانواده‌های متضرر ادعا می‌کنند که ارائه خدمات صحی در مراکز دولتی با تبعیض همراه است. به گفته آنان، بیمارانی که روابط نزدیک با مسئولان طالبان دارند، به امکانات و داروهای بهتر دسترسی پیدا می‌کنند، در حالی که دیگران مجبورند شاهد مرگ فرزندان خود باشند.
سید جان، یکی دیگر از باشندگان ننگرهار، این وضعیت را «غیرانسانی» توصیف می‌کند:
«هر روز جنازه سه یا چهار کودک از بخش سوءتغذیه خارج می‌شود. خدمات مناسب فقط برای کسانی است که واسطه دارند. خانواده‌های فقیر مجبورند با دست خالی به خانه برگردند.»
فعالان اجتماعی در ننگرهار خواستار مداخله فوری نهادهای بین‌المللی برای نظارت بر خدمات صحی در این ولایت شده‌اند. آنان معتقدند که طالبان توانایی مدیریت بحران‌های بهداشتی را ندارند و نیاز به نظارت مستقل و کمک‌های مستقیم وجود دارد.
یکی از فعالان اجتماعی گفت:
«نبود نظارت خارجی موجب شده است که طالبان تصمیمات خودسرانه بگیرند. توجه به فرزندان فقرا در حداقل ممکن است و بسیاری از آن‌ها جان خود را از دست می‌دهند.»
براساس گزارش‌ها، آمار مرگ‌ومیر کودکان ناشی از سوءتغذیه در ننگرهار همچنان در حال افزایش است. پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال، تعداد کودکان قربانی از ۸۰۰ نفر نیز فراتر رود.
شهروندان افغان بر این باورند که تسلط طالبان بر کشور نه‌تنها نظام سیاسی و امنیتی، بلکه نظام خدمات عمومی را نیز با بحرانی جدی مواجه کرده است. از کاهش کیفیت خدمات صحی تا بی‌توجهی به نیازهای مردم، همه نشان‌دهنده وخامت وضعیت در افغانستان است.
بحران سوءتغذیه در ننگرهار زنگ خطری جدی برای جامعه جهانی است. اگر اقدامات فوری از سوی سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای حقوق بشری صورت نگیرد، فاجعه انسانی در این ولایت و دیگر نقاط افغانستان گسترش خواهد یافت. توجه به وضعیت خانواده‌های محروم و تلاش برای کاهش تبعیض در ارائه خدمات درمانی باید در اولویت قرار گیرد.
[12:28 PM, 11/15/2024] حامیه نادری: یوناما: طالبان باید فوراً به اعدام‌های عمومی در افغانستان پایان دهد
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) خواستار توقف فوری اعدام‌های عمومی توسط طالبان شده و این اقدام را نقض جدی تعهدات بین‌المللی حقوق بشر خوانده است.
در بیانیه‌ای که ۲۳ عقرب، در صفحه رسمی یوناما در ایکس منتشر شد، این نهاد تأکید کرده است:
«اعدام‌های عمومی در افغانستان برخلاف تعهدات بین‌المللی حقوق بشر هستند و باید بلافاصله متوقف شوند.»
یوناما همچنین بر اهمیت رعایت اصول دادرسی عادلانه و حقوق محاکمه منصفانه تأکید کرده و از طالبان خواسته است که به این اصول احترام بگذارند.
طالبان امروز یک جوان را در ولایت پکتیا به اتهام قتل یکی از جنگجویان پیشین این گروه اعدام کردند. این اقدام واکنش‌های گسترده‌ای را از سوی نهادهای بین‌المللی و حقوق بشری به همراه داشته است.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل در امور افغانستان، نیز این اعدام را محکوم کرده و بار دیگر از طالبان خواسته است تا به اعدام‌های عمومی و سایر اقدامات نقض‌کننده حقوق بشر پایان دهند.
از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، این گروه در سه سال گذشته حداقل شش نفر را در محضر عام اعدام کرده است. این اقدامات که غالباً بدون رعایت معیارهای دادرسی عادلانه صورت می‌گیرند، به یکی از موارد جدی نقض حقوق بشر در افغانستان تبدیل شده‌اند.
یوناما و سایر نهادهای بین‌المللی تأکید دارند که اعدام‌های عمومی، نه‌تنها ناقض حقوق بنیادین افراد هستند، بلکه تعهدات افغانستان در چارچوب قوانین بین‌المللی را نیز زیر سؤال می‌برند. در شرایطی که جامعه بین‌المللی خواستار شفافیت و رعایت اصول دادرسی عادلانه است، اقدامات طالبان تهدیدی جدی برای حقوق بشر در این کشور به شمار می‌آید.
خواست یوناما برای توقف اعدام‌های عمومی، پیام روشنی به طالبان و جامعه جهانی است. رعایت اصول دادرسی عادلانه و توقف نقض حقوق بشر باید در صدر اولویت‌ها قرار گیرد. ادامه این روند نه‌تنها بر مردم افغانستان، بلکه بر روابط طالبان با جهان تأثیرات منفی خواهد گذاشت.
حامیه نادری
