در هفتههای اخیر، تصاویر دلخراش زنان گریان در خیابانهای کابل که با فریاد «اولادهای ما را کجا بردید؟» به دنبال عزیزانشان میگشتند، بار دیگر چهره خشن و بیرحم رژیم طالبان را آشکار کرد. بازداشتهای دستهجمعی زنان و دختران به بهانه «عدم رعایت حجاب» نه تنها نقض آشکار حقوق بشر است، بلکه حملهای سازمانیافته به هویت، کرامت و نفس وجود زنان در افغانستان به شمار میرود.
این گزارش با نگاهی انتقادی، ابعاد پنهان این سرکوب سیستماتیک را بررسی میکند.
فراتر از حجاب: اهداف پنهان یک سرکوب
حجاب؛ پوششی برای تحکیم قدرت
ادعای طالبان مبنی بر «حفظ ارزشهای اسلامی» در واقع ابزاری برای تحکیم سلطه و حذف زنان از عرصه عمومی است. شاهدان عینی در کابل تأیید میکنند که بسیاری از بازداشتشدگان حتی با حجاب کامل (چادر) نیز دستگیر شدهاند. به گفته یکی از بازداشتشدگان:
«چادر سرم بود، اما باز هم گفتند نقاب نداری و مرا با خشونت بردند.»
این شواهد نشان میدهد که مسئله اصلی، نه حجاب، بلکه حذف فیزیکی و روانی زنان از اجتماع است.
خشونت سازمانیافته برای ایجاد ترس
گزارشها حاکی از خشونتهای وحشتناک مأموران «امر به معروف و نهی از منکر» طالبان است. از جمله:
کشیدن چادر به دور گردن زنان تا حد خفگی
کتک زدن دختران دانشجو به دلیل «نپوشیدن نقاب»
یورش به بیمارستانها، کافهها و مکانهای عمومی برای بازداشتهای گروهی
به نظر میرسد این اقدامات با هدف تزریق ترس و خاموش کردن هرگونه اعتراض طراحی شده است.
سانسور و سکوت؛ بستر جنایت
شهروندان کابل از افزایش قتلها و خودکشیها در سکوت کامل رسانهای خبر میدهند. «صفا»، یکی از فعالان حقوق زنان میگوید:
«آمار قتل در کابل طی سال جاری دو برابر شده، اما هیچ رسانهای جرئت انتشارش را ندارد. حتی سازمانهای مدعی حمایت از زنان هم خاموشاند.»
این سکوت، به طالبان امکان میدهد جنایات خود را بدون پاسخگویی ادامه دهند.
پیامدهای ویرانگر
فروپاشی اجتماعی
فاجعه انسانی: فشار روانی بیسابقه موجب افزایش خودکشی در میان زنان شده است.
تلاشی خانوادهها: بازداشتهای خودسرانه مادران و دختران، بنیان خانوادهها را در هم میشکند.
عادیسازی خشونت: قوانینی مانند «ممنوعیت شنیدن صدای زن» یا بازداشت بدون حکم دادگاه، خشونت علیه زنان را نهادینه کرده است.
واکنشها: از خیابان تا دیوان کیفری
اعتراضات داخلی: مادران و خانوادههای بازداشتشدگان با تجمع در برابر مراکز طالبان، صدای اعتراض خود را بلند کردهاند.
پاسخ مسلحانه: «جبهه آزادی افغانستان» حملات چریکی علیه مأموران طالبان را بهعنوان پاسخ نظامی اعلام کرده است.
انتقادات مذهبی: عبدالرب رسول سیاف، از رهبران دینی، این اقدامات را «نقض غیرت افغانی و مروت انسانی» دانسته است.
محکومیت بینالمللی: دیوان کیفری بینالمللی حکم بازداشت رهبر طالبان را به اتهام «جنایت علیه بشریت مبتنی بر جنسیت» صادر کرده است.
بازداشت زنان به بهانه «عدم رعایت حجاب» بخشی از پروژهای بزرگتر است: محو کامل زنان بهعنوان عناصر فعال جامعه. طالبان با ابزار «امر به معروف»، نه تنها بدن زنان، بلکه حق نفس کشیدن، فریاد زدن و حضور آنان را نشانه گرفتهاند.
سکوت جامعه جهانی در برابر این جنایات، همدستی در یک نسلکشی خاموش است که هر روز در خیابانهای افغانستان جریان دارد. تا زمانی که زنان افغان در زندانهای نامرئی حجاب اجباری، سانسور صدا و حذف اجتماعی اسیرند، صلح و ثبات در افغانستان افسانهای بیش نیست.
این فقط بحران حجاب نیست؛ حملهای است به انسانیت در گستردهترین معنای آن.
حامیه نادری