زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه سابق آمریکا در امور افغانستان، تأکید کرد که بقای حکومت طالبان در بلندمدت بدون آغاز مذاکرات بین‌الافغانی و ایجاد یک نظام سیاسی جدید غیرممکن است. وی بر اهمیت اجرای توافقنامه دوحه به‌عنوان چارچوبی برای آینده افغانستان تأکید کرد و گفت که این توافق می‌تواند یکی از گزینه‌های اصلی سیاست‌گذاری دولت جدید آمریکا باشد.
خلیلزاد در کنفرانس موسسه امنیت جهانی و ملی دانشگاه فلوریدا گفت:
«توافقنامه دوحه تنها توافق رسمی میان آمریکا و طالبان است. طالبان ادعا دارند که به این توافق پایبند هستند. هرچند نمی‌خواهم انتظارات را بالا ببرم، اما این توافق می‌تواند چارچوبی برای تعاملات آتی باشد.»
وی افزود که توافق دوحه به‌عنوان یک سند رسمی، فرصت‌هایی برای آغاز همکاری‌های جدید و حرکت به‌سوی یک افغانستان باثبات ایجاد کرده است.
خلیلزاد با مرور روند مذاکرات بین‌الافغانی اظهار داشت که حکومت پیشین افغانستان و طالبان هر دو در ناکامی این مذاکرات سهم داشتند. وی توضیح داد:
«اشرف غنی، رئیس‌جمهور پیشین، از به‌کار بردن اصطلاح ‘دولت جدید’ در مذاکرات اجتناب می‌کرد. در حالی که برخی مقامات دولت پیشین در جلسات خصوصی به من می‌گفتند که یک نظام جدید ضروری است، اما در محافل عمومی از مواضع غنی حمایت می‌کردند.»
وی همچنین طالبان را به انعطاف‌ناپذیری متهم کرد و گفت که این گروه تمایلی به شراکت در قدرت نداشت. خلیلزاد تأکید کرد که این بن‌بست‌ها باعث اتلاف زمان زیادی شد و شاید هر دو طرف قصد داشتند روند مذاکرات را به تعویق بیندازند.
خلیلزاد درباره سقوط کابل گفت که اشرف غنی تنها یک روز پیش از فروپاشی دولت توافق کرده بود که از قدرت کناره‌گیری کند و زمینه برای تشکیل حکومت جدید را فراهم سازد. وی افزود:
«طالبان نیز توافق کرده بودند که تا زمان دستیابی به یک توافق جامع وارد کابل نشوند، اما فرار غنی تمام این تلاش‌ها را بی‌ثمر کرد و مذاکرات به ناکامی انجامید.»
این دیپلمات سابق آمریکایی تصریح کرد که حکومت طالبان ممکن است در کوتاه‌مدت در قدرت باقی بماند، اما بدون ایجاد یک ساختار سیاسی جامع و پایدار، ادامه حکومت آن‌ها در بلندمدت بعید است. وی گفت:
«طالبان برای جلب اعتماد و پذیرش داخلی و بین‌المللی نیاز به آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی دارند. بدون این گفت‌وگوها، بقای حکومت آن‌ها با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد.»
اظهارات خلیلزاد نشان می‌دهد که بحران سیاسی افغانستان ریشه در عدم تمایل طرفین به سازش و همکاری دارد. در حالی که طالبان به‌دنبال حفظ قدرت هستند، ناتوانی در ایجاد یک نظام سیاسی فراگیر می‌تواند به بی‌ثباتی طولانی‌مدت منجر شود. وی هشدار داد که بدون یک رویکرد جامع، نه‌تنها افغانستان، بلکه کل منطقه در معرض خطرات جدی قرار خواهد گرفت.
خلیلزاد همچنین خاطرنشان کرد که پایان جنگ افغانستان و آغاز مذاکرات با طالبان به دلیل بن‌بست نظامی در این کشور بود. اکنون آینده افغانستان وابسته به توانایی طرفین برای عبور از گذشته و توافق بر سر یک نظام سیاسی مشترک است
