در سال‌های اخیر، سیاست‌های خصمانه میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا وارد مرحله‌ای جدید و جدی‌تر شده است. پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، وی حملات لفظی شدیدی علیه ایران آغاز کرد و جمهوری اسلامی را عامل اصلی تروریسیم در منطقه خواند.
در روزهای اخیر، ترامپ طی نامه‌ای به رهبر جمهوری اسلامی ایران خواستار آغاز مذاکرات مستقیم شد. او در این نامه از ایران خواست که از ساخت سلاح‌های هسته‌ای دست بردارد و همچنین حمایت از گروه‌های نیابتی در منطقه را متوقف کند.
رهبر جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این نامه تأکید کرد که ایران هیچ‌گاه حاضر به مذاکره مستقیم با آمریکا نخواهد شد و اعلام کرد که جمهوری اسلامی هیچ‌گونه نیروی نیابتی در منطقه ندارد؛ اگر نیروی نیابتی‌ای وجود داشته باشد، آن اسرائیل است.
با این حال، ترامپ ایران را به اقدام نظامی تهدید کرده و گفته است که در صورت لزوم، حملاتی بی‌سابقه علیه ایران انجام خواهد داد. جمهوری اسلامی نیز در مقابل، آمادگی کامل خود برای پاسخ متقابل را اعلام کرده است.
در پی افزایش تنش‌ها، تحلیل‌گران سیاسی گمانه‌زنی‌های مختلفی را مطرح کرده‌اند. برخی معتقدند ترامپ قصد دارد با حمله به ایران، قدرت خود را در منطقه تثبیت کرده و اسرائیل را از تهدید ایران در امان نگه دارد. در مقابل، گروهی دیگر از کارشناسان نظامی و سیاسی احتمال حمله نظامی آمریکا به ایران را اندک می‌دانند و بر این باورند که این تهدیدها بیشتر جنبه روانی داشته و هدف آن ترساندن جمهوری اسلامی است؛ زیرا آمریکا تمایلی به ورود به جنگی تمام‌عیار در منطقه ندارد.
با وجود این، آمریکا در روزهای اخیر حملات شدیدی علیه گروه‌های مورد حمایت ایران، از جمله حوثی‌های یمن، انجام داده و به ایران هشدار داده که ادامه حمایت تسلیحاتی از این گروه‌ها با پیامدهای جدی همراه خواهد بود. برخی گزارش‌ها نیز حاکی از آن است که جمهوری اسلامی حمایت مستقیم خود از حوثی‌ها را کاهش داده است، اما واشنگتن این اقدامات را کافی نمی‌داند.
از سوی دیگر، رقبای سنتی آمریکا در منطقه، یعنی روسیه و چین، مخالفت خود را با هرگونه اقدام نظامی علیه ایران اعلام کرده‌اند. آن‌ها تأکید دارند که اختلافات باید از طریق راه‌های دیپلماتیک حل‌وفصل شود.
بدین ترتیب، خاورمیانه با بحرانی تازه مواجه شده است. اگر آمریکا به ایران حمله کند، آیا جمهوری اسلامی توان دفاع از خود را در برابر یکی از بزرگ‌ترین قدرت‌های نظامی جهان خواهد داشت؟ آیا روسیه، که هم‌اکنون درگیر جنگ فرسایشی در اوکراین است، از ایران حمایت خواهد کرد؟ آیا چین، که خود را رقیب دیرینه آمریکا و متحد ایران می‌داند، وارد این مناقشه خواهد شد؟ پاسخ این پرسش‌ها را تنها گذر زمان روشن خواهد کرد.
جواد رسولی
