هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) از اعلان قانون امر به معروف توسط مقامات طالبان در افغانستان که محدودیت‌های گسترده‌ای را بر رفتار شخصی افراد اعمال میکند و اختیارات اجرایی گسترده‌ای را به ماموران امر به معروف ارائه میکند، نگران است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) از توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان ابراز نگرانی کرده و آن را «یک دیدگاه ناراحت‌کننده برای آینده‌ی افغانستان» دانسته است.
در اعلامیه‌ی یوناما که امروز (یک‌شنبه، ۴ سنبله) نشر شده، آمده است که در این قانون محدودیت‌های گسترده بر رفتار شخصی وضع و به محتسبان اختیارات وسیع اجرایی داده شده است.
در اعلامیه یونما آمده است ،طالبان در این هفته از تصویب “قانون ترویج امر به معروف و نهی از منکر” با 35 ماده به تفصیل محدودیت های قابل توجه بر جمعیت افغانستان با مکانیسم های اجرایی خودسرانه و بالقوه شدید خبر دادند.
رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیرکل و رئیس یوناما گفت: «این یک چشم انداز ناراحت کننده برای آینده افغانستان است، جایی که به محتسبان اختیارات وسیع اجرایی داده شده است. اختیارات برای تهدید و بازداشت هر شخصی بر اساس فهرست های گسترده و گاه مبهم از تخلفات، اختیارات نامحدودی دارند ».
وی گفت: «این محدودیت‌های غیرقابل تحمل موجود علیه حقوق زنان و دختران افغان را گسترش می‌دهد، حتی صدای زن در بیرون از خانه که ظاهراً یک نقض اخلاقی تلقی می‌شود.» ممنوع شده است
به گفته یونما این قانون با نادیده گرفتن تنوع کامل جوامع مذهبی افغانستان، تأثیرات نگران کننده ای بر آزادی های مذهبی دارد و محدودیت های بیشتری ایجاد می کند و بر کار روزنامه نگاران و رسانه ها تأثیر می گذارد.
اعلامیه یونما تصریح میکند ،پس از دهه‌ها جنگ و در بحبوحه یک بحران انسانی وحشتناک، مردم افغانستان سزاوار بسیار بهتر از تهدید یا زندانی شدن هستند، در صورتی که برای نماز دیر می‌آیند، نگاهی به یکی از جنس مخالف که عضوی از خانواده نیستند، جرم تلقی می‌شود
اعلامیه می افزاید «جامعه بین المللی با حسن نیت به دنبال تعامل سازنده با مقامات بالفعل بوده است. جهان می‌خواهد افغانستان را در مسیر صلح و رفاه ببیند، جایی که همه افغان‌ها در آینده خود سهم دارند، شهروندان با حقوق هستند و نه صرفاً تحت انضباط.
به گفته یونما ، محدود کردن بیشتر حقوق مردم افغانستان و نگه داشتن آنها در ترس دائمی، دستیابی به این هدف را دشوارتر خواهد کرد.»
یوناما گفته است که در حال مطالعه‌ی قانون امر به معروف و نهی از منکر طالبان، پی‌آمدهای آن بر مردم افغانستان و تأثیرات بالقوه‌ی آن بر سازمان و کمک‌های بشردوستانه است و از طالبان در مورد تعدادی از ماده‌ها و پلان‌های تطبیقی وضاحت می‌خواهد.
اعلامیه همچنین می افزاید ،بر اساس بررسی اولیه، دو ماده در قانون گام‌های مثبتی را تشکیل می‌دهند، یعنی غیرقانونی کردن بدرفتاری با کودکان بی‌سرپرست و همچنین ممنوعیت عمل بچه بازی، یک عمل پدوفیلی استفاده از پسران جوان برای سرگرمی‌های شخصی و سوء استفاده جنسی. از مقامات بالفعل خواسته می شود تا اقدامات سیاستی و اجرایی را برای محافظت از کودکان، از جمله در برابر سوء استفاده جنسی، افزایش دهند.
یوناما به مقامات بالفعل تاکید می کند که افغانستان به عنوان یک دولت همچنان در هفت سند کلیدی حقوق بشر بین المللی باقی مانده است. قطعنامه 2681 (2023) شورای امنیت همچنین از طالبان خواسته است که به سرعت سیاست‌ها و اقداماتی را که زنان و دختران را از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی محدود می‌کنند، معکوس کنند.
همانطور که شورای امنیت سازمان ملل متحد دستور داده است، یوناما به نظارت، گزارش و مشارکت در مورد مسائل حقوق بشر و حقوق زنان ادامه می دهد و گفتگوهای مستقیم با مقامات بالفعل داشته است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد گفته است که، یوناما بر اساس قطعنامه 2626 (2022) شورای امنیت که تحت قطع‌نامه‌های 2678 (2023) و 2727 (2024) تمدید شد، مأموریت یافته است.
وزارت عدلیه‌ی طالبان به‌تازگی اعلام کرده که هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده و این قانون اکنون نافذ است.
از سوی هم توشیح این قانون واکنش های جهانی را در پی داشته است .
جواد رسولی
