پنجمین دور نشست «روند ویانا برای یک افغانستان دموکراتیک» روز سه‌شنبه (۱۷ فبروری) در پایتخت اتریش با حضور حدود ۹۰ تن از چهره‌های سیاسی مخالف طالبان، مقام‌های حکومت پیشین، فعالان حقوق زن و نمایندگان گروه‌های مسلح مخالف طالبان برگزار شد. این نشست که دو روز ادامه خواهد داشت.
در این نشست، رهبران جریان‌های سیاسی و نظامی مخالف طالبان از جمله احمد مسعود، رهبر جبهه مقاومت ملی افغانستان، و یاسین ضیا، رهبر جبهه آزادی افغانستان نیز حضور دارند. این گروه‌ها که در سال‌های اخیر در برابر حاکمیت طالبان ایستادگی کرده‌اند، بارها اعلام کرده‌اند که هدف‌شان ایجاد یک ساختار سیاسی جدید در افغانستان است که بتواند جایگزین نظام طالبان شود.
احمد مسعود در سخنرانی خود گفت که هدف از گردهمایی شخصیت‌های سیاسی مخالف طالبان در ویانا، دستیابی به یک توافق مشترک برای آینده افغانستان است. او افزود که طالبان مشروعیت داخلی و بین‌المللی ندارند و جامعه جهانی نیز تاکنون حاضر نشده حکومت این گروه را به رسمیت بشناسد.
از سوی دیگر، یاسین ضیا، رهبر جبهه آزادی افغانستان، با انتقاد از طالبان گفت که این گروه در سه و نیم سال گذشته ثابت کرده که نه به خاطر جهاد، بلکه برای قدرت و پول جنگیده است. او گفت: «رهبران طالبان برای کسب دالر حاضرند با هر کشوری مذاکره کنند.»
رهبر جبهه آزادی تأکید کرد که جنگ جریان‌های مخالف طالبان نه تنها علیه طالبان، بلکه علیه تروریسم در افغانستان است و هشدار داد که جامعه جهانی نباید میان گروه‌های تروریستی تفاوت قائل شود. او گفت: «تروریست خوب و بد وجود ندارد.»
با اینکه نشست ویانا فرصتی برای گفت‌وگو میان مخالفان طالبان فراهم کرده، اما در سه و نیم سال گذشته، این جریان‌ها نتوانسته‌اند یک برنامه مشخص و واحد برای جایگزینی طالبان ارائه دهند. هرچند آنها بارها بر اتحاد و همکاری تأکید کرده‌اند، اما اختلافات داخلی و نبود یک رهبری واحد و مورد توافق همه طرف ها باعث شده که این تلاش‌ها تاکنون نتیجه‌ای ملموس در پی نداشته باشد.
منتقدان این نشست‌ها معتقدند که بدون یک برنامه عملی و حضور نیروهای مؤثر در داخل افغانستان، سرنگونی طالبان و ایجاد یک حکومت جدید دشوار خواهد بود. علاوه بر این، کشورهای منطقه و جهان نیز تاکنون سیاست روشنی در قبال آینده افغانستان ارائه نکرده‌اند و بیشتر در تلاش هستند تا از طریق تعامل با طالبان، ثبات نسبی را حفظ کنند.
با این حال، نشست ویانا نشان می‌دهد که مخالفان طالبان همچنان به دنبال راهی برای تغییر اوضاع افغانستان هستند و تلاش دارند تا با دستیابی به یک طرح مشترک، زمینه را برای ایجاد یک بدیل سیاسی فراهم کنند. اینکه این تلاش‌ها به نتیجه خواهد رسید یا نه، بستگی به میزان اتحاد مخالفان طالبان و حمایت داخلی و بین‌المللی از آنها دارد.
جواد رسولی
