در حالی که محدودیتها بر آموزش و حضور اجتماعی زنان در افغانستان همچنان پابرجاست، شیخ محمد بن عبدالکریم عیسا، دبیرکل سازمان همبستگی جهان اسلام، در سفری رسمی وارد کابل شده است. طالبان اعلام کردهاند که او روز دوشنبه، ۳۰ سرطان، از سوی عبدالسلام حنفی، معاون اداری رئیسالوزرا، در ارگ مورد استقبال قرار گرفت.
این سفر در زمانی صورت میگیرد که انتقادها از سیاستهای سختگیرانه طالبان نسبت به زنان و دختران، بهویژه در زمینه آموزش، همچنان ادامه دارد. آقای عیسا از جمله چهرههایی است که پیشتر بهصراحت با محرومیت آموزشی دختران مخالفت کرده است. او در سخنانی در اسلامآباد گفته بود که در اسلام هیچگونه ممنوعیتی برای تحصیل دختران وجود ندارد.
با این پیشزمینه، انتظار میرود که در دیدارهای دبیرکل سازمان همبستگی جهان اسلام با مقامهای ارشد طالبان، موضوع آموزش دختران نیز به میان آید؛ هرچند در اطلاعیههای رسمی طالبان تاکنون اشارهای مستقیم به این موضوع نشده است.
بر اساس اعلامیه دفتر نخستوزیر طالبان، شیخ عیسا قرار است در جریان این سفر با ملا محمد حسن آخند، رئیسالوزرا طالبان، دیدار کند. محور این دیدار، «گسترش مناسبات میان طالبان و سازمان همبستگی جهان اسلام، بررسی مسائل جهان اسلام و یافتن راهحلها» عنوان شده است. همچنان برنامه دیدارهای جداگانهای با سراجالدین حقانی، وزیر داخله، و مولوی امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان، نیز برای او در نظر گرفته شده است.
طالبان از زمان بازگشت به قدرت در سال اگوست ۲۰۲۱، آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرده و حضور زنان را در بیشتر عرصههای کاری و اجتماعی محدود ساختهاند. این تصمیمها واکنشهای گستردهای را در سطح داخلی و بینالمللی، بهویژه از سوی نهادهای اسلامی، به دنبال داشته است.
اکنون باید دید که آیا حضور شیخ محمد بن عبدالکریم عیسا در کابل میتواند زمینه گفتوگویی صریح درباره جایگاه زنان در افغانستان را فراهم کند یا خیر. این سفر آزمونی است برای طالبان، تا نشان دهند آیا در برابر نقدهای دینی نیز انعطافپذیر خواهند بود یا همچنان بر سیاستهای محدودکننده خود پافشاری خواهند کرد.
ندیم احمدی