سومین نشست نمایندگان ویژه کشورها در امور افغانستان به میزبانی سازمان ملل متحد امروز در هتل مجلل «رتز کارلتون» در شهر دوحه، پایتخت قطر آغاز می‌شود و فردا نیز ادامه دارد. این نشست حوالی ساعت ۶:۰۰ عصر به وقت محلی به ریاست رزماری دی کارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور سیاسی و صلح، آغاز خواهد شد. دولت قطر تدابیر شدید امنیتی در اطراف محل برگزاری این نشست اتخاذ کرده و مأموران امنیتی از سگ‌های تربیت شده برای بازرسی مهمانان استفاده می‌کنند.
نشست با سخنرانی رزماری دی کارلو آغاز می‌شود و سپس نماینده قطر و بعد از آن ذبیح الله مجاهد، سخنگو و رئیس هیأت طالبان، سخنرانی خواهند کرد. پس از آن هرکدام از نمایندگان ویژه کشورها به مدت سه دقیقه فرصت دارند که صحبت کنند.
طالبان پس از رایزنی‌های گسترده با سازمان ملل متحد، هیأتی را به سومین نشست دوحه اعزام کرده است؛ کاری که در اولین و دومین نشست دوحه انجام نداده بودند. هیأت طالبان به ریاست ذبیح الله مجاهد و نمایندگانی از وزارت‌های داخله، صنعت و تجارت، بانک مرکزی و رئیس دفتر قطر این گروه دیروز کابل را به مقصد دوحه ترک کردند. این هیأت به دستور هبت الله آخندزاده، رهبر طالبان، تشکیل شده و هیچ دیپلمات و نماینده‌ای از وزارت خارجه طالبان در آن حضور ندارد.
حضور طالبان در این نشست باعث شده است که سازمان ملل متحد، از دعوت نمایندگان زن و جامعه مدنی افغانستان در جلسات اصلی خودداری کند و همچنین موضوعات حقوق بشر و حقوق زنان را از دستورکار این نشست خارج کند. این مسئله با انتقادات گسترده از سوی فعالان حقوق زن و حقوق بشر در افغانستان و سراسر جهان مواجه شده و به عنوان «تسلیم شدن» سازمان ملل متحد به خواست‌های طالبان تعبیر شده است. از جمله، ۱۲ چهره سرشناس زن شامل هیلاری کلینتون، وزیر خارجه پیشین آمریکا، جولیا گیلارد، نخست وزیر پیشین استرالیا، و ویوسا عثمانی، رئیس جمهور کوزوو، در نامه‌ای سرگشاده از تصمیم سازمان ملل متحد به شدت انتقاد کرده و گفته‌اند که طرد زنان افغانستان از سوی جامعه بین‌المللی «ظالمانه» است، صدای آنان را به حاشیه خواهد برد و حقوق آنان را تضعیف خواهد کرد.
در داخل افغانستان نیز زنان و فعالان حقوق بشر، سازمان ملل متحد را به «سفیدنمایی» طالبان متهم کرده و گفته‌اند که به جای «مذاکره» با این گروه، باید «مبارزه» صورت گیرد.
نشست اصلی دوحه با حضور نمایندگان ویژه کشورها و هیأت طالبان برای امروز و فردا برنامه‌ریزی شده است. اما طالبان از شماری از زنان شناخته شده افغانستان دعوت کرده‌اند که در یک نشست دیگر که روز سه‌شنبه در دوحه برگزار می‌شود، شرکت کنند. تا کنون حبیبه سرابی، عضو ارشد هیأت مذاکره کننده صلح دولت پیشین افغانستان، زبیده اکبر، فعال مستقل حقوق بشر و نبیله مصلح، فعال حقوق زنان، تأیید کرده‌اند که از سوی سازمان ملل متحد برای شرکت در این نشست دعوت شده‌اند. این سه زن افغان اما اعلام کرده‌اند که دعوت سازمان ملل متحد را رد کرده و در این نشست «حاشیه‌ای» شرکت نمی‌کنند.
حبیبه سرابی در بیانیه‌ای در ایکس گفته است که سازمان ملل متحد تا کنون نتوانسته است قطع‌نامه‌ی ۲۷۲۱ شورای امنیت این سازمان را درباره‌ی تعیین فرستاده‌ی ویژه و عملی‌ساختن توصیه‌های ارزیابی مستقل، و نیاز به تضمین مشارکت کامل، برابر و معنادار زنان در تمام روندها، اجرا کند. وی افزوده است که به نظر می‌رسد در دستورکار نشست دوحه راه‌حل‌های سیاسی به حاشیه رانده شده و تمرکز صرفا بر مسائل فنی است. به‌گفته‌ی او، کمک‌های اقتصادی و توسعه‌ای بدون راه‌حل‌های سیاسی قابل دوام نیست. نبیله مصلح نیز گفته است که زنان باید در میز اصلی نشست و مذاکرات اصلی سهیم باشند نه در حاشیه و «اشتراک در نشست حاشیه‌ای تنها در سطح یک نشست خواهد بود که من در آن شرکت نخواهم کرد.» زبیده اکبر نیز که اولین زنی بود که دعوت سازمان ملل متحد را رد کرد، گفته است که به دلیل حاشیه قرار گرفتن موضوعات حقوق زن و حقوق بشر در نشست سوم دوحه، این نشست را تحریم و دعوت سازمان ملل متحد را رد کرده است.
با توجه به اعتراضات گسترده نسبت به سومین نشست دوحه و پایین بودن مقام‌های برگزارکننده و شرکت‌کننده، بسیاری از کارشناسان مسائل سیاسی بر این باورند که سومین نشست دوحه نیز گره‌ای از مشکل افغانستان نخواهد گشود. گروه‌های سیاسی، مدنی و حقوق بشری به سازمان ملل متحد هشدار داده‌اند که تعامل یک‌جانبه با طالبان، مشروعیت نخواهد داشت و در حل بحران افغانستان مؤثر نخواهد بود. آنها تأکید می‌کنند که نشست‌ها و مشوره‌ها در مورد آینده افغانستان باید فراگیر باشد و صدای همه در آن شنیده شود.
این نشست در حالی برگزار می‌شود که وضعیت حقوق بشر در افغانستان به طور پیوسته در حال بدتر شدن است و هیچ سازوکار پاسخگویی وجود ندارد که طالبان را مسئول نقض حقوق بشر، به‌ویژه علیه زنان، جوامع هزاره و اقلیت‌های مذهبی بداند. در همین حال، مردم افغانستان انتظار دارند که جامعه جهانی با جدیت بیشتری برای پایان دادن به بحران‌های موجود در این کشور اقدام کند. در غیاب زنان و نمایندگان جامعه مدنی، سوالات جدی در مورد اثربخشی و عدالت این مذاکرات مطرح است. امید است که تصمیم‌گیران بین‌المللی به اهمیت حضور همه‌جانبه و مشارکت گسترده در این نوع نشست‌ها پی ببرند و برای رسیدن به یک صلح پایدار و عادلانه تلاش کنند.
