امروز ۲۶ جون (چهارشنبه، ۶ سرطان) برابر با «روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه» است.
این روز ۲۷ سال پیش از سوی سازمان ملل همچون روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه نام گذاری شد تا برای از میان برداشتن هرگونه شکنجه اقدام شود.
افغانستان در دهه‌های گذشته شاهد جنگ‌های داخلی، حملات خارجی و تغییرات متعدد حکومتی بوده است. در این زمینه، شکنجه به عنوان یک ابزار رایج برای کنترل و ترساندن مردم به کار رفته است. در دوران حکمرانی طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ گزارش‌های متعددی از اعمال شکنجه‌های جسمی و روانی بر مخالفان سیاسی، زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی منتشر شد. با سقوط طالبان در سال 2001 و روی کار آمدن دولت جمهوری اسلامی افغانستان، تلاش‌هایی برای بهبود وضعیت حقوق بشر و پایان دادن به شکنجه صورت گرفت. سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشری به طور مستمر از وضعیت زندان‌ها و رفتار با زندانیان گزارش می‌دادند. هرچند که در دوره نظام جمهوری نیز مواردی از شکنجه گزارش می‌شد، اما بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ نگرانی‌های جدی‌تری را در این زمینه به وجود آورد.
با بازگشت طالبان به قدرت در آگوست ۲۰۲۱ گزارش‌های زیادی از افزایش موارد شکنجه و نقض حقوق بشر در افغانستان منتشر شده است. نیروهای طالبان برای کنترل مخالفان و ترساندن مردم از انواع مختلف شکنجه استفاده میکنند. برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که طالبان از شکنجه به عنوان ابزاری برای سرکوب هر نوع مخالفت سیاسی و اجتماعی استفاده میکنند. علاوه بر این، طالبان به طور گسترده‌ای از شکنجه برای کنترل مناطق و جوامع مختلف استفاده میکنند و این موضوع باعث ایجاد ترس و وحشت در میان مردم شده است.
زنان یکی از گروه‌های اصلی قربانیان شکنجه تحت حاکمیت طالبان در سه سال پسین هستند. زنان به خصوص زنانی که در حوزه‌های حقوق بشر، آزادی‌های مدنی و رسانه ای فعالیت میکنند، به طور مداوم مورد تهدید، آزار، و شکنجه قرار می‌گیرند. طالبان بارها زنان را به خاطر فعالیت‌هایشان تهدید کرده و بازداشت نموده و همچنان تعداد از آنها را به زور به ازدواج‌های اجباری وادار کرده‌اند. زنانی که از دستورات طالبان سرپیچی میکنند، به طور خاص در معرض خطر قرار دارند.
اقلیت‌های قومی مانند هزاره‌ها و اقلیت‌های مذهبی مانند شیعیان از گروه‌های اصلی قربانیان شکنجه تحت حاکمیت طالبان هستند.
مخالفان سیاسی و کسانی که به هر نحوی با سیاست های طالبان مخالفت میکنند نیز در معرض خطر جدی شکنجه قرار دارند. طالبان از شکنجه به عنوان ابزاری برای ترساندن و سرکوب مخالفان استفاده میکنند و این موضوع باعث شده است که بسیاری از افراد مخالف به زندگی در خفا وادار شوند.
سازمان ملل و دیگر نهادهای حقوق بشری بارها از طالبان خواسته‌اند تا به شکنجه پایان دهند و حقوق بشر را رعایت کنند. گزارش‌های متعددی در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان منتشر شده و از جامعه بین‌المللی خواسته شده است که اقدامات جدی‌تری برای حمایت از قربانیان شکنجه انجام دهند. این نهادها با استفاده از ابزارهای مختلف از جمله گزارش‌دهی، ارائه مشاوره، و فشار دیپلماتیک سعی در بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان دارند.
شکنجه یکی از جدی‌ترین نقض‌های حقوق بشر است که در افغانستان تحت حاکمیت طالبان به طور گسترده‌ای ادامه دارد. جامعه بین‌المللی باید به طور جدی‌تری برای حمایت از قربانیان شکنجه و پایان دادن به این عمل غیرانسانی اقدام کند. آگاهی‌بخشی، فشارهای دیپلماتیک و حمایت‌های عملی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به بهبود وضعیت حقوق بشر در افغانستان کمک کند. روز جهانی حمایت از قربانیان شکنجه می‌تواند فرصتی برای تجدید تعهد جامعه بین‌المللی به این موضوع و تلاش برای پایان دادن به شکنجه در سراسر جهان، از جمله افغانستان، باشد.
حامیه نادری
