پس از یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱و سقوط حکومت طالبان، نظام جدیدی در افغانستان شکل گرفت که در ابتدا شامل حکومت موقت و انتقالی بود و سپس به جمهوری اسلامی افغانستان تبدیل شد . در این دوران، موج گسترده‌ای از بازگشت افغان‌های مقیم خارج، که عمدتاً تابعیت دوگانه داشتند، به کشور آغاز شد. این افراد، که اغلب در کشورهای غربی زندگی کرده بودند، نه‌تنها خود را برای اصلاحات اداری و توسعه افغانستان آماده نشان می‌دادند، بلکه با شعارهای پرطمطراق از مبارزه با فساد و استقرار دموکراسی سخن می‌گفتند. اما واقعیت چیزی جز خیانت، فساد و سوءاستفاده از منابع ملی نبود.
در رأس این افراد، کسانی قرار گرفتند که تشنه قدرت بودند و چنان به آن چسبیدند که کنار زدن‌شان تقریباً غیرممکن به نظر می‌رسید، مگر آن‌که به پست‌های پردرآمدتر و بانفوذتری منتقل می‌شدند.
یکی از این چهره‌ها فضل محمود فضلی بود که در دوران حکومت اشرف غنی به‌عنوان رئیس اداره امور منصوب شد؛ نهادی که بلندپایه‌ترین دفتر حکومتی محسوب می‌شد و بسیاری از تصمیمات مهم دولتی از آنجا مدیریت می‌گردید.
اشرف غنی که در آغاز حکومتش با وعده جوان‌سازی ساختار دولت و مبارزه با فساد روی کار آمده بود، در عمل افراد نزدیک به خود را که به‌جای تخصص، وابستگی‌های قومی، سمتی و گروهی داشتند، به سمت‌های کلیدی گماشت. در نتیجه، دولت افغانستان به عرصه‌ای برای مافیای اقتصادی و سیاسی تبدیل شد که کنترل قراردادهای دولتی، منابع مالی و حتی پست‌های حکومتی را در دست داشتند. فساد در دستگاه دولت تا حدی ریشه دواند که فروش پست‌های دولتی، تبانی در معاملات اقتصادی و نادیده گرفتن منافع ملی به امری عادی تبدیل شد.
اما فساد تنها به چپاول منابع مالی کشور محدود نماند. برخی حلقات نزدیک به اشرف غنی، از جمله فضل محمود فضلی، از ارگ ریاست جمهوری محلی برای سوءاستفاده‌های غیراخلاقی ساختند.
این گروه که بر اساس روابط شخصی و خانوادگی شکل گرفته بود، نه‌تنها فرصت‌های شغلی را به افراد غیرشایسته واگذار کرد، بلکه زمینه‌ی سقوط جمهوریت را نیز فراهم ساخت.
زمانی که طالبان به دروازه‌های کابل رسیدند، همین چهره‌ها که سال‌ها با شعار اصلاحات، منابع ملی را غارت کرده بودند، با بیک‌هایی پر از دالر از افغانستان گریختند و مردم را در میان دود و آتش جنگ تنها گذاشتند.
اکنون، با گذشت بیش از سه سال از سقوط جمهوریت، برخی از این افراد، از جمله فضل محمود فضلی، گه‌گاهی در رسانه‌ها ظاهر می‌شوند و از شفافیت و حاکمیت قانون در دوران جمهوریت سخن می‌گویند. اما این اظهارات نه‌تنها با واقعیت گذشته آن‌ها همخوانی ندارد، بلکه شعور سیاسی مردم افغانستان را نیز به سخره می‌گیرد.
در تازه‌ترین اظهارنظر خود، فضل محمود فضلی پرسیده است که فعالان مدنی و جبهه‌های مقاومت در خارج از افغانستان هزینه‌ی نشست‌ها و کنفرانس‌های خود را از کجا تأمین می‌کنند. شاید بهترین پاسخ این باشد: «هزینه این نشست‌ها را از همان دالرهایی تأمین می‌کنیم که تو، حمدالله محب و اشرف غنی هنگام فرار از ارگ ریاست جمهوری با خود بردید.»
تاریخ افغانستان پر از خیانت‌هایی است که کشور را به نابودی کشانده‌اند، اما آنچه حلقه‌ی فضل محمود فضلی انجام داد، خیانتی در ابعاد غیرقابل تصور بود. امروز، مردم افغانستان نه آن گذشته تلخ را فراموش کرده‌اند و نه فریب نمایش‌های دروغین این افراد را می‌خورند.
جواد رسولی
